KAAN 5. Nesil Savaş Uçağı Projesi

FCAS'ta İngiltere yok. İngiltere'nin  F-136 veya büyük savaş uçağı motorları tecrübesi FCAS'ta yok.

Sn Mehmet05,

Yazımı yanlış algılamışsınız.

FCAS = Future Combat Air System (Geleceğin Savaş Hava Sistemi)

Her ne kadar FCAS terimi Fransız/Alman 6ncı nesil uçağı için kullanılmakta ise de, İngilizlerin 6ncı nesil Tempest'ide bir çeşit FCAS'tır. Hatta bazı makalelerde FCAS-Tempest olarak ta geçer. Ama Tempest'in asıl tanıtımı GCAP = Global Combat Air Program (Global Savaş Hava Proğramı) olarak yapılmıştır. GCAP'ta İngiltere, Japonya ve İtalya var.(İsveç ayrıldı bu proğramdan)

İngiliz Rolls Royce firması, GE ile ortak olarak, F35 uçağı için 5inci nesil F136 motorunu yapmıştır. Bu motor 45000lbf yaş, 28000lbf kuru itki üreten bir motordur. Ancak Pentagon, F35 motor ihalesini Pratt & Whitney firmasına vermiştir. RR şimdide GCAP-Tempest için 6ncı nesil bir motor geliştiriyor.

RR, tek başına yolcu uçakları için 97000lbf itkili dev motorlar imal edip satan bir firma. Fransızların Safran'ı, GE olmasa büyük yolcu uçaklarına motor yapma kabiliyeti konusunda zayıf bir firma.
GE sayesinde ortak olarak CFM adı altında küçük yolcu uçağı motoru yapıyorlar şu anda. Büyük motorları GE tek başına yapıyor. Küçük motorların HP Türbin kanatlarını Fransa'ya yolladıklarında, GE teknisyenleriyle yollayıp motorlara taktırıyorlardı. Safran'ın şu anda Turbomecha markasıyla ürettiği helikopter motorlarını da RR onlara lisans olarak tüm haklarıyla satmıştır.

Ben, hiç olmazsa İngilizler, bizim gibi, 5inci nesil f35'i tanıyan ve motor teknolojisinde de ileri durumda olan bir ülke demek istemiştim. Fransız ve bilhassa Almanlar bu konularda biraz zayıf durumdalar. FCAS proğramı çok gecikir.
Linkback: Ynt: KAAN 5. Nesil Savaş Uçağı Projesi

Ben yanlış anlaşılmışım gibi. Aksine tamamen sizinle aynı şekilde düşünüyorum, siz daha iyi ve detaylı açıklamışsınız.

Yeri gelmişken burada sık sık konu edilen stealth uçak konusunu da ele almak istedim.
Öncelikle, Stealth sözcüğünün tam karşılığı, dilimizde tek bir sözcükle izah edilmesi zor.
Kendisini karşı tarafa göstermeden hareket eden, düşük görünürlülük özelliği olan gibi tanımlamalarda bulunulabilir. Bir kaplan avını avlarken stealth bir tavırla avına yaklaşır. Yani kendisini saklar.

Uçaklarda da hasım birimlerin sizi göremeden ona yaklaşıp onu imha etmeniz de bir çeşit Stealth harekettir.

Yani sizin kullandığınız Typhoon uçağı, görece düşük RCS yapısını ve EH özelliklerini kullanarak üzerindeki güçlü ECRS-MK2 radarı ile hasım Rafale uçağını, Rafale radarının menziline girmeden görüp vurabiliyorsa; Rafale'nin gözünde bu Typhoon, stealth bir uçaktır.

Aynı şekilde, Rafale uçağı'da bir F16'nın radarında görülmeden o F16'yı uzun menzilli a2a füzesiyle vurabiliyorsa, F16'nın gözünde Stealth bir uçaktır.

Hatta bir Typhoon EH özelliğini kullanıp bir Rafale'nin radarlarını bir ölçüde köreltip kendi yerinin keşfedilmesini ve/veya karşı tarafın radar kilidi atmasını engelliyebiliyorsa, Rafale'nin gözünde Stealth bir uçaktır.

Bu bakımdan KAAN uçağı, F110 motorlarıyla dahi, hem yapısal özelliği hem de üzerindeki sensör füzyonuyla şu anda piyasadaki tüm 4üncü ve 4++ nesil uçakların gözünde de stealth bir uçak olacaktır. Hele TF35000 motorunun hangi versiyonu olursa olsun, biri takılı iken, stealth uçak olarak, 5inci nesil sınıfı bir uçak kademesine de yükselmiş olur.

Sn.Yaşar hocam bir önceki sayfada soru sormuştum ,yerli olarak kaan'a motor üretme konusunda üç yol haritası var diye düşünüyorum sizce hangi yolla kaan'a 2028-2029 gibi motor yetiştirebiliriz yada üç yollada yola başlamalımıyız?

Her ne kadar, "F110'u boş verelim ve TF35000'in düşük güçteki versiyonu ile Blok 10 Kaan'ları donatalım" diye önermiş olsam da bu seçeneğin önemli bir riski barındırdığını düşünüyorum.

O risk de şu: TF35000 motorunun parçaları, kobalt gibi dışarıdan kolayca temin edilemeyen elementler içeriyor. Bu nadir elementleri, eğer F110 parçalarını lisanslı olarak üretiyorsak, ABD vasıtasıyla elde edebiliyoruz.

TF35000 içinse, bu nadir elementleri kendimiz temin etmek durumundayız; ya içeride üreterek ya da dışarıdan satın alarak. Ve bunların yurt içindeki üretimlerinin bırakın 2029 yılını, 2033 yılına dahi yetişememe durumu söz konusu. Cevheri bulduk ama tesisleri yeni yeni kuruluyor zira.

Sn.merzifonlu f110'u klonlarken bu malzeme ve alaşımlarda değişiklik yapamaz mıyız?

Ben şahsen maliyeti ve bedeli ne olursa olsun bugünden itibaren


F110 değiştirilmiş klonu


Tf6000-tf10000 f110 boyutlarındaki modeli

Düşük sürüm tf35000 şeklinde çalışmalara üç koldan başlamamız gerektiğini düşünüyorum

Hangisinde tutturursak o geçici çözüm motoru olsun

Sn.merzifonlu f110'u klonlarken bu malzeme ve alaşımlarda değişiklik yapamaz mıyız?

Ben şahsen maliyeti ve bedeli ne olursa olsun bugünden itibaren


F110 değiştirilmiş klonu


Tf6000-tf10000 f110 boyutlarındaki modeli

Düşük sürüm tf35000 şeklinde çalışmalara üç koldan başlamamız gerektiğini düşünüyorum

Hangisinde tutturursak o geçici çözüm motoru olsun

Yapamayız. Mesela, F110'daki 9 kademeli kompresör yerine 6 kademeli kompresörü koyabiliriz, veya önerildiği gibi by-pass oranları ile oynayabiliriz. Ama nikel-kobalt alaşımlı çeliğin yerine örneğin adi CK70 yay çeliğini koyamayız. O Nikel ve o Kobalt bir şekilde temin edilecek, nokta.

Sn.Merzifonlu hocam

Peki zorluyor gibi olacak ama Amerikanın sr71 de yaptığı titanyuma ulaşma gibi başka ülkelerde paravan şirketler açıp ve başka ülkeler üzerinden bu nadir elementleri ülkemize temin edebilir miyiz?


Veyahut Rusya yada Çin'de bu nadir elementler var mı?


Anlaşılan

Tf35000 ile tf6000,10000'nin f110 boyutlarında olan motorlar ile bu ara çözüme ulaşmamız lazım gibi

Üç koldan motoru da unutun derim, yeterli insan ve para yok.
----------------------------------------------------------------------------------------

Dışarıdan motor alınacaksa, elimizde 4 seçenek var: 1. ABD GE F110, veya 2. Rus İzdeliye 177 veya 3. Çin WS-10B veya Sayın Yasar'ın önerdiği 4. Capın IHI XF9-1 motoru.
-----------------------------------------------------------------------------------------

Eğer bunlardan hiçbirisi temin edilemezse, bence iki yerli çözüm var. Ya biri uygulanır ya da ikisi birden uygulanır.

- İlki, ne yapıp edip düşük güçteki TF35000'lerle Blok 10 Kaan'ları 2029 yılında üretmeye başlamak.

- İkincisi, TF-10000 motorunu bir an evvel faaliyete sokarak, jet motorlu dron sürüsünü (KE ve Anka-3) devreye almak; ve bunların uçan kontrol istasyonlarını Bombardier iş jetlerini modifiye ederek oluşturmak.

Yani tf10000 üzerinden f110 boyutlarında bir motor için para ve yeterli insan yok

Peki dış kaynaklı mühendisi ve kalifiye eleman bulamaz mıyız yada kale engine'dekileri bu işe dahil edemez miyiz?

Yanlış anlaşılmasın sn.merzifonlu hocam ama iki katı değerinde doğalgaz ve yüzlerce boeing'e para bulunup ,bu bizim milli ve yerli uçak motoru çalışmaları için para yok denilince deli oluyorum,irite oluyorum

Herşeye para var, ranta para var,yurt dışına haraca para var ama milli bağımsızlık unsuru milli muharip uçak için para yok ....

Pes diyorum.