Ana Menü Defence Turk

Teinin Tf 6000  ayri motor yapmak  neden

Başarılı olursa ne güzel. Sonuçta özel sektör. Kendi sermayesini riske atıyor ve 4 yıl içinde motoru hazır edeceğini iddia ediyor. TEI'nin mevcut çalışmalarına göre,  yarı hatta üçte biri sürede. Başarabilirse, TEI mevcut koşullarda; arge, ürünleri seri üretime geçirme hızı düşünüldüğünde, ciddi bir rakibi hak etmiş olacaktır.

Alıntı YapTM100 Rotax 912'lerin yerini alacak.




https://tolgaozbek.com/haberler/iha/tb2-yerli-motor-tm100-ile-ilk-ucusunu-yapti/

Birşey sorucam bilebilen forum arkadaşlarım cevaplarsa sevinirim


Bir uçak motoru aynı arabalar gibi örneklemek gerekirse kaç saatlik uçuştan yada kaç yılda bir motor performans kaybına uğrar?

Özellikle bu soruyu soruyorum çünkü sn.Yaşar hocam belirli bir uçustan sonra motorun ilk fabrika çıkışındaki aynı gücü sağlamadığından ve düşüşler olduğundan bahsetmişti...tabi yanlış hatırlamıyorsam örnek:29000 librelik bir uçak motoru belirli bir kullanımdan sonra motorun 28000,27000 şeklinde geriliyor gibisinden

Şimdi bu durum overhull yani detaylı bakımda düzeltiliyor mu?

Yoksa motor performans kaybetse bile sadece uçar halde tutmaya mı yarıyor?

Bunu şunun için söylüyorum şayet performans kaybı oluyorsa uzun ömürlü bir motor yapmanın gereği yok ki

O zaman Sovyetler zamanında 2000 saat ömür 500 saatte bir genel bakım ile doğrusunu yapmışlar demek yanlış olmaz

Cevap verecek arkadaşlara şimdiden teşekkürler

Alıntı yapılan: Denizci16 - 18 Mayıs 2025, 09:03:04Birşey sorucam bilebilen forum arkadaşlarım cevaplarsa sevinirim


Bir uçak motoru aynı arabalar gibi örneklemek gerekirse kaç saatlik uçuştan yada kaç yılda bir motor performans kaybına uğrar?

Özellikle bu soruyu soruyorum çünkü sn.Yaşar hocam belirli bir uçustan sonra motorun ilk fabrika çıkışındaki aynı gücü sağlamadığından ve düşüşler olduğundan bahsetmişti...tabi yanlış hatırlamıyorsam örnek:29000 librelik bir uçak motoru belirli bir kullanımdan sonra motorun 28000,27000 şeklinde geriliyor gibisinden

Şimdi bu durum overhull yani detaylı bakımda düzeltiliyor mu?

Yoksa motor performans kaybetse bile sadece uçar halde tutmaya mı yarıyor?

Bunu şunun için söylüyorum şayet performans kaybı oluyorsa uzun ömürlü bir motor yapmanın gereği yok ki

O zaman Sovyetler zamanında 2000 saat ömür 500 saatte bir genel bakım ile doğrusunu yapmışlar demek yanlış olmaz

Cevap verecek arkadaşlara şimdiden teşekkürler

FAA raporlarına göre, standart gaz türbinli jet motorları, ilk 1000 saat içerisinde toplam itkilerinin %1'ini, daha sonra ise her 1000 saatlık  kullanımda %0.5'ini kaybederler. Sivil uçaklara ait bu değerler savaş uçaklarında çok daha farklıdır. Sivil jet motorları 40000 saat uçabilirler (~ her 10000-15000saatte bir bakım ile).
Savaş uçaklarında bu durum çok daha farklıdır. Devamlı tam güç uygulayıp sert yüksek G ile dönüş yaptıkça motorun sıcak kesimindeki parçaların "Creep" ve metal yorulma oranları artar. Devamlı yüksek yük altındaki türbin kanatlarının üzerindeki aşınmalar motorun performansını çok etkiler. Sert manevralara ve yüksek G dönüşlerine maruz kalmayan sivil bir motor 30000saat ömürlüyse ve aynı fabrikanın yaptığı bir savaş uçağı motoru 8000 saat ömürlü oluyorsa, savaş uçağının ne kadar çabuk ve ne kadar yüksek itki ve performans kaybı yaşadığı ortadadır.
Motorlar genel bakımdan geçerken, bu tip parçalar yenilenir ve motor "neredeyse" yeni hale getirilir. Aşınma seviyesi çok düşük parçalar bir sonraki genel bakıma bırakılır.

Sn Denizci sizin mantığınız maalesef yanlış.
Uzun ömürlü bir ABD yapımı savaş uçağı motoru, aynı kullanım şartlarında ilk 500-2000 saat içerisinde bir Sovyet motoruna oranla çok daha az itki ve performans kaybı yaşayacaktır. Çünkü parçalar daha az aşınacaktır. Önemli olan bir uçağı ne kadar uzun süre havada operasyonel tutabilme kabiliyetidir. Uzun ömürlü motorlar buna olanak sağlarlar.
Bir motor genel bakıma alındığında, uçağa, yeni ya da bakımdan yeni çıkmış bir motor hemen takılır; ve uçak tekrar servise sokulur. Bu arada çıkan motor revizyondan geçer. Bir motoru indir, yenisini tak vs derken bayağı bir zaman uçak devre dışı kalır. Her 200saatte bir bu işi yapmak mı yoksa her 1000saatte bir mi bu işi yapmak daha randımanlıdır?
Sonra 200-300 adet uçaklı bir filonuz varsa hele bir de bu filo çift motorluysa her 200saatte bir motor değiştirmek için yedekte tutacağınız motor stoğu, her 1000saatte bir değişecek yedek motor stoğundan kat kat fazla olacaktır.

İşte sorduğum sorunun güzel cevabı ve mantığı teşekkürler sn.Yaşar

Demek overhull veya genel revizyon sonrası motor performansı tekrar yüzde yüz oluyor bunuda öğrenmiş olduk.

Alıntı yapılan: Denizci16 - 18 Mayıs 2025, 14:42:58Demek overhaull veya genel revizyon sonrası motor performansı tekrar yüzde yüz oluyor; bunu da öğrenmiş olduk.

%100 Olmaz, çünkü içeride hala az aşınmış bile olsa, yine de aşınmış parçalar vardır. Olsa olsa, performans kaybı göz ardı edilebilecek kadar küçük kalır.

Alıntı yapılan: Denizci16 - 18 Mayıs 2025, 14:42:58İşte sorduğum sorunun güzel cevabı ve mantığı teşekkürler sn.Yaşar

Demek overhull veya genel revizyon sonrası motor performansı tekrar yüzde yüz oluyor bunuda öğrenmiş olduk.

["Neredeyse" yeni hale getirilir] sözcükleri önemli. Sn Merzifonlu'nun dediği gibi yepyeni olamaz hiçbir zaman. Ama kabul edilebilir ve bir sonraki "overhaul" periyoduna yetişecek performansa ulaşır motor.

Motor ömrü metalurjin ne kadar gelişmiş ise o kadar uzun ömürlü olur. Genel bakım sırasında türbinin sıcak kısmındaki parçalar değişir. Yüksek sıcaklıkta parçalar daha hızlı eşindiği için böyledir. Motor ömrü daha uzun olması için jet motorların güç sınırlaması olur. belli bir seviyeden sonra daha fazla güç elde etmek istiyorsan ömründen feragat edeceksin. Mesela art yakıcı ile maksimum 100kN güç üretiyor ve ömrü 6000 saat, sen 120kN olmasını  istiyorsun, o zaman ömrü 5000-4000 saate kadar azalır. Tam tersi de olabilir, 80kN azaltırsın ömrü 7000-8000 saat olur.

ABD motorları hop dendiğinde bir anda ömrü 8000 saat olmadı. F-14 hizmete girdiğinde P&W TF30 motoru vardı, devamlı sorun yaşayan ve kısa ömürlü olduğu için daha gelişmiş modeli P&W TF30-P-414A değiştirdiler ama sorun hala çözülmemişti. Sonra F110-GE-400 monte etmeye başladılar, bu motorun ömrü o zamanlar 1980'lerin başında 1500-2000 saat idi.

Sovyet motorları kısa ömürlü demek yanlış. 1980'lerde AL-21 motoru MiG-23, Su-24, MiG-27 gibi jetlere monte edilmişti, ömrü 1500-1800 saat. 80'lerde tüm dünyada 1500-2000 saatlik ömrü olan jet motoru uzun ömürlü olarak kabul edilirdi.

1970'lerin sonu 80'lerden itibaren Su-27 Flanker jeti için özel yeni motor geliştirdiler AL-31. Hafif, yakıt az harcayan ama güçlü motor istediler ama ilk ortaya çıktığında 300 saatlik ömrü vardı. Flanker hizmete girdiğinde 700 saate kadar çıkardılar ama kuvvet hiç memnun olmamıştı. Zaten Su-27 1990'da hizmete girmişti ve motor ömrünü uzatacağız falan derken proje tamamlanmadan Sovyetler dağılmıştı. Hindistan ve Çin peynir ekmek gibi bu jeti satın almaya başladılar ve yarıda kalan motor çalışmalarını devam ettirdiler. 1990'ların ortalarında AL-31 ömrünü 1500 saate kadar çıkardılar. Diğer yandan yeni AL-41F projesine başladılar ve bu yeni motorun ömrünü 4000 saate kadar çıkardılar. RD-33 tarihi de buna benzer ve son modeli RD-33MK serisi 4000 saatlik ömrü var.

1990'larda ortaya çıkan F110-GE-129 ve F100-PW-229 en uzun ömürlü jet motorları olarak kabul edilir, yani F-16/15 şanslı bu konuda. Ancak F/A-18 F404/414 serisi motorları kullanıyor ve ömrü Rus motorları kadar 4000 saat. Hele F-35'in F135 motorundan fazla güç üretmek istediler ama ömründen ömür gitti ve ortaya 5.nesil jetin motor ömrü 4000 saatlik performans ortaya çıktı. Diğer yandan yeni Rus AL-51 motor ömrü 5000 saatlik ve tasarım büro CEO'su motor gücünü kısıtlamışlar ömrünü uzatmak için. Kısacası daha fazla güç performansı elde edebiliriz ama F-35'den daha uzun ömürlü motoru olan jetimiz olsun demiş.

21.asıra geldiğimizde 5.nesil jet motor ömrü bakımından Rus ve ABD motor ömürleri aynı seviyede diyebiliriz.
 
Linkback: Ynt: Yerli Güç Grubu Projeleri...

Ruslar 6. nesil alaşım kullanıyorlar mı savunma sanayisinde?