MMU projesinde GE'den neden hiç ses çıkmıyor? Sürekli RR,Kale ve TEİ 'den bahsediyoruz ama TEİ'nin %46,2 ortağı olan yıllardır bütün jetlerimizin motor ihtiyacını karşılayan , bize parça üretimi-teknoloji transferi ile katkı sağlayan GE neden MMU projesine ilgi göstermiyor?
Acaba MMU için F-110 motorla devem edeceğimizi mi öngörüyor , GE'nin teklifi ne , kulislerde ne konuşuluyor?
Çok yerinde bir soru. Hatta bu soruya PW'yi de ben ekleyeyim.
P&W ile ilişkiyi açabilirmisiniz?
Kale/PW fabrikası İzmir’de. Ayrı bir oluşum.
Kale KTJ-3200’ü Kale Aero’da imal ediyor. O ise İstanbul’da kurulu bir fabrika.
TAEC (Kale/RR) için bir fabrika konumunu ben bilmiyorum ama bunlardan ayrı olması gerekir.
Kale'nin hali hazırda PW ile bir ortaklığı zaten var, İzmir'de üretim yapıyorlar. Ama MMU'da adı sürekli RR ile anılıyor Kale'nin. Bu PW ile ortaklıktan hiç ses çıkmıyor. Kale'ye, İngiltere'nin MMU'daki BAE desteğine paralel olarak "RR ile çalışacaksın" şeklinde bir devlet telkini olmuş olabilir mi diye merak ettiğim için sormuştum Yasar Bey. Belki İngiltere yolun başında "BAE MMU'ya destek verir ama moturuda RR ile çalışılmalı" diye şart koşmuş olabilir mi? Kafamda deli sorular... 
Türk kanunları uyarınca yabancı bir şirketin Türkiye’de yatırım yapabilmesi için %51’inin bir Türk şirketine ait olan yeni bir şirket kurması gerekiyor.
İngiltere hükümeti ile 2016 yılında yapılan anlaşmadan sonra, dönemin başbakanı Theresa May, İngiliz Şirketlerinin önündeki tüm TOT (teknoloji transferi) engellerini kaldırarak askeri alanda Türk şirketleri ile rahat çalışabilme olanaklarını oluşturdu. Bu minvalde BAE Systems, MMU için danışman olarak yardımda bulunmaya başladı. Rolls Royce’da motor işi için Kale ile TAEC firmasını kurup, MMU’nun motorunu üretmeye talip oldu. Teknoloji transferi konusunda ve 3’üncü şahıslara satış konusunda hiç bir sıkıntı çıkarmayan RR, tabiiki kendileri açısından kritik ve hayati öneme haiz teknolojilerin 3’üncü şahısların eline geçmemesi konusunda garanti istedi. IP hakları konusunda da üretilecek motorun IP haklarının “Türkiye” ‘de, RR firmasının uhdesinde kalmasını istedi. Biz ise bu işin kaymağını nasıl cebe indiririz düşüncesi ile, tüm motor işlerinin tek bir şirket üzerinden yürütülmesi kararı ile TR Motor diye bir firma kurup bunun büyük hissesini BMC’ye verdik ki onun da en büyük ortağı Qatar idi. RR’de Qatar gibi 3’üncü şahısların kendi motor teknolojisine erişmesine izin vermeyeceklerini belirtip, motor teklifini geri çekti.
ABD ile böyle bir TOT serbestisi anlaşmamız yok. Ama İngiltere ile var. Onun için RR ve BAE Systems bize yardımcı oluyorlar. Tabii Theresa May tam Brexit kararından sonra bize gelip bizimle öncelikli ticaret ortağı anlaşması yaptı. Bu şekilde AB’nin oluşturabileceği sıkıntılı davranışlarda ticaretini AB ile gümrük birliği anlaşması olan Türkiye üzerinden yapma düşüncesi vardı. Bir yerde al gülüm ver gülüm anlaşması var İngiltere ile aramızda.
