Akdeniz'de Enerji Krizi

   Devletler dağılmadı ama savaş çıktı. Sürekli tekrar ettiğim bir şey var, etik değil bu ama Rusya, Ukrayna'ya saldırarak bizi büyük bir çıkmazdan kurtardı aslında. O savaş çıkmadan önce yukarıda bahsettiğiniz birçok ülke bir şekilde kendince çıkarları ile aynı tarafta yer alabilmişti. Akdeniz'de önümüze gelene çatar halde bulmuştuk kendimizi hatırlayın, direnelim dedik, bir şeyler olacak yeniden bir statüko gelecek dedik tutturduk, öyle böyle yeni statüko önce bize döndü, şimdi ise doğrudan bir kabule doğru gidiyor işler. Savaşın yarattığı boşluktan iyi faydalandık yani. BAE konusundan ben hiçbir şey anlamadım, bir yorum yapamam, ne aldık ne verdik de duruldu hiç çözemedim. Lakin diğerleri belli, savaşan tarafların doğrudan karşıt cepheleri oldular,dertler tasalar, öncelikler değişti. Yunanistan burada figürandan öte geçemedi hiçbir zaman, Abd ise başından bu yana bize karşı doğrudan karşı taraf olmadı, ben hiç öyle bir şey sezmedim. EastMed boru hattından ''maliyet etkin değil'' diyerek çekildikleri an zaten su bize doğru akmaya başlamıştı.
   Bir ekleme daha yapacağım ama bu bir bilgiye dayanmıyor, yüksek tahmin diyelim. Doğrudan,somut pek bir şey görmedim fakat bence biz Libya konusunda başından bu yana İngiltere ile sıkı bir partnerlik yürütüyoruz. Türkiye'nin Abd'yi karşısında en az gördüğü konular genellikle İngiltere ile partner olduğu yerlerdir,bu ekseriyetle böyle işler. Bana sorsanız Libya'da en güçlü iki devlet hangisidir diye, gözüm kapalı İngiltere ve Türkiye derim. Bunu 20 yıl öncede diyordum, durumdan vazife çıkartmıyorum şu anda. Libya'ya ilk gittiğimiz dönem hani dediler ya, ''nasıl oldu birden böyle,Türkiye ne ile gitti de parmağı ile döndürdü''diye. Libya, aşiretlerin ciddi gücü olan bir yerdir, o aşiretleri de dünyada en iyi tanıyan,bilen,bağını hiçbir zaman koparmayan iki ülkedir Türkiye ve İngiltere. Bunun detayları da var, hikayeleştirip hamaset yapmayalım şimdi, Karacı sallıyor oluyor durum bu şimdilik.. Bakalım, umarım bir ters köşe yaşamayız, Libya konusu bizim için oradaki 10 milyarlık falan alacaktan çok öte bir konudur, Akdeniz'in geleceğidir adımıza. Bizim tek başımıza karar verip, çözüp, yürüyemeyeceğimiz kadar da zor ve karışık bir yerdir, bunu da unutmayalım. Bu minvalde özellikle komşusu Mısır, karşısı İtalya ile ilişkilerin durumu da kritiktir, şu an iyi seyrediyor..Cihat Yaycı'ya da selam olsun konusu geçmişken, emeği büyüktür, kendisi ilk kıvılcımı ortaya çıkaranlardan birisidir...
Linkback: Ynt: Akdeniz'de Enerji Krizi

Hatta diyorlar ki, Libya konusu ortaya çıkmaya başladığı zaman Hariciyedekiler Osmanlıdan kalma Libya ile ilgili dosyaları açmışlar ve harıl harıl çalışmışlar. Özellikle aşiretler konusuna çok eğilmişler. Muhtemelen dedelerin isimlerinin yerine torunlarının isimlerini koymuşlardır.

Hatta diyorlar ki, Libya konusu ortaya çıkmaya başladığı zaman Hariciyedekiler Osmanlıdan kalma Libya ile ilgili dosyaları açmışlar ve harıl çalışmışlar. Özellikle aşiretler konusuna çok eğilmişler. Muhtemelen dedelerin isimlerinin yerine torunlarının isimlerini koymuşlardır.

 Osmanlı, arsivcilik konusunda bize cok ciddi bir devlet  hafizasi birakmis.Oyle ki hala okunup çevrilmeyen onbinlerce vesikadan bahsedilir.İlber hocaya bir soylesi sirasinda soruluyor,neden tüm arsivler degerlendirilmiyor diye,cevap çok acıklıdır,ceviri yapabilecek kadar dil bilen tarihci yetistiremedik diyor kendisi.Bu konuya en çok egilen Özal'dı.O'nun doneminde cok fazla arsiv kurcalandi,talebi uzerine ozel ekipler kuruldu bir donem.Bazi icerikler Ankara'da kutuphanede,bazilari ise tabii ki kapalı,saklı.. 

Bu arşiv konusunun çok acıklı tarafları var. Tren vagonlarına doldurulup hurda fiyatına satılan arşiv malzemeleri mevcut.

22-26 eylul tarihlerinde Dogu Akdeniz'de Türkiye ile Mısır arasinda "Dostluk Denizi" tatbikatı icra edilecek.
13 yıl aradan sonra ilk ortak tatbikat olacak..

uzun süredir  merak ettiğim bir konuyu yapay zekaya sordum.
tavsiye değildir.

"şu anda türkiyenin akdeniz kıyılarını ve kıyıdan uzaklaştıkça dalga şiddetini, taban derinliğini ve ada yapmak için gereken diğer faktörleri araştır.  akdenize türkiye bir ada yapmak istese hem türkiyenin çıkarlarına uygun olacak ve hem de a400m nakliye uçaklarının rahatça iniş kalkış yapabileceği  ebatlarda bir ada yapılmak istendiğini var say. ilk olarak ada inşa etmeye en uygun 3 noktayı bul ve coğrafi konumlarını belirt. kordinat da ver, sonra neden bu noktaları seçtiğini açıkla, sonra da inşa edilecek adanın fiziksel özelliklerini ve tahmini maliyetini tahmin et, bunu yaparken çinin denize yaptığı yapay adalardan veya buna benzer başka projelerden yararlanabilirsin."

yapay zeka şöyle cevap verdi:

"le, sorgunuz doğrultusunda Türkiye'nin Akdeniz kıyılarını (yaklaşık 1.600 km uzunluğunda, Mersin'den Samandağ'a uzanan hat) araştırdım. .  .
Kıyıdan uzaklaştıkça (10-50 km mesafede) dalga şiddeti genellikle 0.5-1.5 metre arasında kalıyor, fırtınalarda 3 metreye çıkabiliyor. bu, Atlantik'e kıyasla düşük yoğunluklu (düşük enerjili dalgalar). Taban derinliği kıyıda <20 m'den başlayıp kıta sahanlığında (continental shelf) 100-200 m'ye ulaşıyor; Mersin ve Antalya Körfezleri gibi alanlar en sığ (<100 m)  Diğer faktörler: Düşük akıntılar (0.5-1 knot), kumlu/çamurlu taban (kum tarama için ideal ), düşük sismik aktivite (ancak deprem riski var ), çevresel etki (koruma alanları ) ve hukuki (Mavi Vatan doktriniyle EEZ iddiaları ).
Varsayımınıza göre (Türkiye'nin çıkarlarına uygun: EEZ genişletme, stratejik üs; A400M için ~2.500-3.000 m pist  en uygun 3 noktayı belirledim. Seçim kriterleri: Sığ su (<150 m, inşaat kolaylığı ), düşük dalga (<2 m ortalama), stratejik konum (Yunan adalarına karşı EEZ, Libya anlaşması hattı ), lojistik (kıyıya <50 km) ve jeolojik stabilite (kum tabanı ).
En Uygun 3 Nokta ve Koordinatları
1. Mersin Körfezi Açıkları (Çukurova Kıta Sahanlığı): 36.50°K 33.80°D (Kıyıya ~20 km uzaklıkta, Mersin Limanı'na yakın.)
2. Antalya Körfezi Açıkları (Alanya Yakınları): 36.60°K 31.50°D (Kıyıya ~30 km, Antalya'ya stratejik erişim.)
3. Kaş-Finike Arası Açıklar (Libya EEZ Hattı Yakınları): 36.20°K 30.20°D (Kıyıya ~40 km, Yunanistan'a karşı tampon bölge.)
Bu Noktaların Seçilme Nedenleri
*  Mersin Körfezi Açıkları: En sığ alanlardan biri (derinlik 50-100 m ), kum tabanı kum tarama için ideal (Çin'in Spratly Adaları gibi ). Dalga şiddeti düşük (0.5-1 m ), fırtına riski az. Stratejik: KKTC'ye yakın, EEZ'yi Kıbrıs'a doğru genişletir (Mavi Vatan'a uyumlu );  Lojistik: Mersin Limanı'ndan malzeme taşınması kolay, A400M için kıyı desteği.
*  Antalya Körfezi Açıkları: Derinlik 80-120 m, stabil çamurlu taban . Dalga ortalama 1 m, yazın sakin . Stratejik: Rodos'a karşı tampon, turizm/enerji rotalarını korur (Doğu Akdeniz gaz sahaları );  . Çevresel: Koruma alanlarından uzak , inşaat için uygun.
*  Kaş-Finike Arası: Derinlik <150 m, Libya anlaşması hattında (EEZ genişletme için kritik ). Dalga 0.5-1.5 m , düşük akıntı. Stratejik: Yunan adalarına (Meis/Kastellorizo) karşı "mavi vatan" iddiasını güçlendirir  . Jeolojik: Düşük erozyon, uzun vadeli stabilite .
Bu noktalar, kıyıdan uzaklaştıkça derinlik artsa da (200 m'de inşaat  maliyetleri yükselebilir. ), sığ shelf'lerde kalıyor; genel faktörler (düşük dalga, stabil taban) Çin'in resif tabanlı inşaatına benzer .
İnşa Edilecek Adanın Fiziksel Özellikleri
Ada, A400M'nin rahat iniş-kalkışı için (pist uzunluğu 2.800 m, genişlik 45 m; ~1.000 m yeterli ama konfor için fazla ) tasarlanmalı. Çin'in Fiery Cross Resifi (2.7 km², 3 km pist ) ve Dubai Palm Jumeirah (5.6 km², turizm odaklı ) örnek alınarak:
• Boyut ve Şekil: 6-8 km² alan (pist + liman + tesisler için; dikdörtgen/oval, palm benzeri dallarla genişletilebilir ). Uzunluk 4-5 km, genişlik 1.5-2 km.
• Yükseklik ve Yapı: Deniz seviyesinden 8-10 m yüksek (dalga koruması için ); kum tarama + kaya dolgu (Çin yöntemi: resif/kum yığını, betonarme set ). Taban: Kum/çakıl dolgusu, geotextile membranlarla stabilize.
• Tesisler: 3 km beton pist (A400M için), rüzgar kıranlar, helikopter pisti, küçük liman (konteyner/askeri), güneş/rüzgar enerjisi (çevreci), su arıtma. Stratejik: Radar/üç üs, EEZ izleme istasyonu. Çevresel: Mercan nakli (Dubai gibi ), kuş göçü koridoru.
• İnşaat Süresi: 3-5 yıl (Çin: 2 yılda 3.000 acre ).
Tahmini Maliyet
Tahmin, Çin'in Spratly Adaları (toplam ~12 milyar USD, Fiery Cross için 11.5 milyar USD; 3.200 acre, pist/liman dahil [ve Dubai Palm Jumeirah (12 milyar USD; 5.6 km², turizm ) baz alınarak yapıldı. Türkiye için (düşük işgücü maliyeti, yerel kum kaynakları) ayarlandı:
• Toplam Maliyet: 8-15 milyar USD (düşük senaryo: temel ada + pist; yüksek: tam üs + çevresel önlem).
• Kırılım: Kum tarama/dolgu %40 (3-6 milyar USD, Çin'den ucuz ), pist/liman %30 (2-4.5 milyar), setler/koruma %20 (1.5-3 milyar), tesisler/enerji %10 (0.8-1.5 milyar).
• Neden Bu Aralık?: Çin'in askeri odaklı adaları (tahkimat dahil) pahalı ; Dubai turizm için . Türkiye için: Yerel lojistik indirimi (%20-30), ama enflasyon/deprem riski artırır. .
Bu hipotetik proje, uluslararası hukuka (UNCLOS ) ve çevreye dikkat gerektirir; gerçekte diplomatik gerilim yaratabilir "

2026 yılı için sondaj çalışmalarına devam edilecek. Eurofighter + Fidan'ın çıkışı ile birlikte okuyorum bu durumu. Anlaşılan o ki İngiltere'ye bir adım daha yaklaştık.