Yerli Çip Çakıl / Yongatek.

[MeACuLpA]

Bende uzmanı değilim alanın meraklısıyım. Sadece şunu demek istiyorum. Bugün elektronik devrelerde sadece Yonga dediğimiz Microchipler yok. Transformatörler, diyotlar, Transistörler, Tristörler, bobinler, kondansatörler, dirençler var.

microchip ya da yonga dediginiz sey o bahsettiginiz aktif ya da pasif devre elemanlarinin kucultulup silikon uzerine basilmasindan ibaret. Tek basina kullanilan diyot, transistor ya da kondansatorler artik commodity dedigimiz heryerde bulabilen seyler. onlar icin bir teknoloji edinime ihtiyac yok

Bunu geçtim microchiplerde de farklı farklı çipler var. En basitinden kullandığımız laptop bilgisayarlarda bile CPU, GPU, RAM , ROM , Wİ-Fi, ses, görüntü, kamera, bluetooth, USB bağlantısı şarj vs vs  çipleri var. Savunma sanayinde platform bazında baktığımız zaman ne görev yapan çipler vardır. Onlarca. Şimdi elbette bunların hepsini yerli üretemeyiz. Ama ben diyorum ki burada benim anladığım bunları es geçelim en yüksek işlem gücü içeren çipin en üst modellerinden birini yapalım diyoruz. Ki  şöyle söyleyeyim savunma sanayisinde bu çipin kullanım oranı yüzde kaçtır. Daha çok FPGA ve düşük işlem hızına sahip çoklu çipler kullanılır.  Çok çok düşük kullanım var . Örneğin Altay tankını ele alalım. Mesela Altay takında bulunan elektronik sistemler sayalım: Lazer ikaz, atış kontrol, araç kontrol, durumsal farkındalık, ataletsel navigasyon, uydu haberleşme(satcom varsa), radyo haberleşme, telsiz haberleşme, sürücü görüş, nişangah gibi sistemler var. Daha üstüne motor beyni , çekiş sistemleri beyni gibi aracın kendi sistemleri var. Bunların hepsi bir bilgisayar. Ve hepsinde kendine has anakartlar microçipler ve devre elemanları var ama soruyorum hangisinde 14nm CPU vardır. Belki hiçbirisinde. Bugün yolda kullandığımız benzinli araçlarda aracın donanım ve modeline göre değişmekle beraber bir Mercedes araçta yaklaşık 300 adet çip var. Bagaj elektroniği için ayrı, akü için ayrı motor beyni için ayrı müzik sistemi ayrı koltuk elektronikleri ayrı ekran ayrı araç çekiş sistemi ayrı vs vs. Bunun kaç tanesi o 14nm dediğimiz CPU çipi vardır . Belki 2 tane o da 2021 2022 model yeni araçta felan. Biri aracın tümleşik ana bilgisayarında vardır. Birde modern otomobillerde tabletler var onlarda vardır. Onlarda birde GPU bulunabilir belki. Şimdi biz diyoruz ki bütün bunları geçtik en zoru olanı yapmaya çalışıyoruz. Ve bu denilen çipi yapmak çok çok zor iken.

O yuzden bu yatirim sadece Turkiye icine uretim icin olamaz. Butun dunyada oldugu gibi disariya fason is yapmak ve fason is pesinde kosmak durumundasiniz. TSMC'inin yaptigi da budur. Bu arada 2025-26 dan sonra dunyada chip fabrika kapasite fazlasi olabilme ihtimalinden de bahsediliyor. Yani o fabrikayi siparislerle dolduramiyabiliriz de

 Halbuki böyle güzel bir yatırım başlatmışken kendimize bir elektronik sanayisi kurmamız gerekirken biz dalın en üstündeki meyveye ulaşmaya çalışıyoruz. Yani bu şuna benziyor Baykar'daki genç 20 25 kişilik 2000'li yıllardaki o ekip bir anda Kızılelma yapmaya çalışması gibi bir şey. O gün tee 2006 da mini insansız hava aracından sonra TB2 Akıncı yapmadan Jet İha yapmaya kalkışmış olsalardı bugün başarısız onca denememizden biri olacaktı. Çünkü 20 25 kişilik ekip bütçesiz ve desteksiz böyle bir Jet İha yapamazdı. Ama doğru ve emin adımlarla bugün dünyanın en büyük İha üreticisi olmakla beraber bu alanda Amerikalı şirketlerle beraber teknolojik kapasite vs gibi birçok parametrede dünya liderleri konumundalar. Bu işte böyle bir alan. Hemen İntel Core i7 6800  kapasitesinde, Qualcomm Snapdragon 820 kapasitesinde 14nm işlemci yapmak istiyoruz. Birde bunu üretmek istiyoruz. Devamında böyle bir pazarda bu işin ayakta kalmak zorunda olma önemi de var.

Önce daha basit ve işimize daha çok yarayacak ürünleri yapalım derim. Mesela Türkiye ve savunma sanayimiz Anakart üretmede ve tasarlamada ne seviyede. Yada devre elemanlarının kaçını ve  ne oranda yerli üretiyoruz. Aselsan kullandığı devrelerde yerli üretim basit diyotları, bobinler vs kullanıyor mu? Bunların binlerce türünü yabancı ülkelerden alacağız ama işlemciyi yerli yapacağız ve yapabilir isek.
Adamın birisi nasıl bulduysa bir Javelin tanksavar füzesinin içini açıp incelemiş içinde yapıldığı yıldan ve gereksinim duyulmamasından gerek böyle 14nm bir çip kullanılmıyor. Ama birçok çip var. Texas Instruments ve Analog Devices'e ait. 
https://youtu.be/11_5TB0-lNw?si=u49cDj1cx9Tswmn9

[Kaptan-I Derya]

O yuzden bu yatirim sadece Turkiye icine uretim icin olamaz. Butun dunyada oldugu gibi disariya fason is yapmak ve fason is pesinde kosmak durumundasiniz. TSMC'inin yaptigi da budur. Bu arada 2025-26 dan sonra dunyada chip fabrika kapasite fazlasi olabilme ihtimalinden de bahsediliyor. Yani o fabrikayi siparislerle dolduramiyabiliriz de

Buna kesinlikle katılıyorum ama önce kendi iç sanayi gücümüzü kullanmalıyız.  Bu iş için yeterli ve büyük bir sanayimiz yok ama buna mecburuz. O yüzden Türkiye olarak önce tüketici elektroniğinde bir fason üretim merkezi olmalıyız ve çip konusunda da önce 65 nm ve daha düşük nm üretimlerle başlamalıyız bence. Çünkü bunun üstü kurtlar sofrası ve pazarı birkaç şirket domine ediyor altı da öyle ama orada kendi iç pazarımız ile birşeyler başarabiliriz. Bence öncelikle bu işe girecek isek önce bu konu hakkında hem savunma sanayisi ve SSB sonra Teknoloji bakanlığı bir rapor çıkartıp bizim Türkiye olarak hangi çiplere ihtiyacımız daha çok ve ne oranda kritik bunun belirlenmesi lazım. Mesela Aselsan'ın tahminim bu yönde kullandığı işlemcilerin yüzde 80i 40nm ve üstü (65 90 vs vs ) nm üretim teknolojisine sahip çiplerdir. Ama sıkıntılı taraf şu bu kullanılan çipler çok çeşitli. Analogların Signal'i Power'ı ayrı Digital çiplerin Hafıza ve mantık olanları ayrı onların alt dalları var ses için ayrı görüntü işleme için ayrı bağlantı ve kriptoloji için ayrı bir sürü çip türü var. Aselsan'ın belki de ürün ürün 1000 farklı çeşit çip kullanıyordur belki. Texas İnstruments, İnfineon Nxp' Analog Devices bitmez.  İşte bence asıl zorluk bu mesele,  bizim bir aile oluşturmamız lazım bu konuda. Ve bu işin üstüne üstelik bu işten para kazanmamız ve üretim yapıp bu alanda kendimizi daha da geliştirmeliyiz. Klasik ticari döngünün işlemesi lazım.  Yabancı yatırımcı gerekiyor da yabancı neden buraya gelsin. Bu işin pazarı Asya da. Avrupa ve ABD bastırıyor üstüne teşvikler destekler vs vs.  Bu iş nasıl çözülecek bir fikrim yok zor iş.

[putty]

Bu yatırım bir iki sene içinde bir çok yeni yerli yabancı yatırımı ülkeye çekecek bu hep böyle olmuştur. Bakın TOGG yaptık Çin firması geldi göreceksiniz onun Çin deki rakipleride gelecek hatta Avrupalı belki Tesla bile gelecek. Bizim yatırımı tek başına düşünmemek gerek. Verdiğim linkte 1970 lerde Malezya'mı Türkiye'mi diye yabancı yatırımcı düşünürken Türk bürokrasisi chip de bağlantılar altınla yapılıyor Türkiye altın ithal edemez deyip yatırımı engellemiş öbür yatırımı da bir bakan yabancı yatırım karşıtlığı ile engellemiş Malezya'ya yatırım yapılmış sonra yağmış Malezya'ya benzer yatırımlar.

[Kaptan-I Derya]

Bu yatırım bir iki sene içinde bir çok yeni yerli yabancı yatırımı ülkeye çekecek bu hep böyle olmuştur. Bakın TOGG yaptık Çin firması geldi göreceksiniz onun Çin deki rakipleride gelecek hatta Avrupalı belki Tesla bile gelecek. Bizim yatırımı tek başına düşünmemek gerek. Verdiğim linkte 1970 lerde Malezya'mı Türkiye'mi diye yabancı yatırımcı düşünürken Türk bürokrasisi chip de bağlantılar altınla yapılıyor Türkiye altın ithal edemez deyip yatırımı engellemiş öbür yatırımı da bir bakan yabancı yatırım karşıtlığı ile engellemiş Malezya'ya yatırım yapılmış sonra yağmış Malezya'ya benzer yatırımlar.

 Yabancı yatırımcı gelir gelmez ayrı bir konu , ama iki sektörün içinde bulunduğu durum bambaşka. Türkiye çok güçlü bir otomotiv endüstrisine zaten sahipti. Elektrikli ya da içten yanmalı fark etmez sonuçta böyle bir teknolojiye zaten sahibiz. Hem komple üretim ,hem Ar-Ge ve Ür-ge olarak, hem de yan sanayi olarak. Birde otomotivin kalbi Avrupa'nın yanında bir coğrafyadayız. Bu konuda  birçok dezavantaj var. Yabancı yatırımcı için Türkiye sadece ucuz iş gücü ve nüfus kaynaklı vasıflı eleman yetiştirme avantajın var. Ne bu sektörün beslediği tüketici elektroniğine yakınsın ülke olarak ne iç pazarın bu üretime elverişli ne cezbedici teşviğin var ne bu konuda deneyimli bir sanayin. Çip üretimi için depreme olabiliğince uzak ve sulak bir araziye sahip olman lazım o konuda bile dezavantajlıyız.

[putty]

Sen kimden yanasın

[Kaptan-I Derya]

Sen kimden yanasın

Her zaman Türk için Türk'ten yanayım da kendimce analiz yaptım, ne gördüysem onu söyledim. Çip konusunda Batılı ya da Doğu Asya'lı yatırımcılar için cezbedici yönümüz yok keşke olsa da Samsung'u TLC'ci Asus'u Türkiye'ye gelip tüketici elektroniği yatırımı yapsa. Ama zor.

[ocelot]

Geleceğe dönük ne plan yapılsa strateji belirlense hep olmaz diyen bir ekip var bu her yerde var bizde de fazlasıyla var eski ezberlerden dolayı. ne yapacağız biz o zaman neye yatırım yapalım? hepsi için olmaz diyen birileri var çünkü ve ne hikmetse de kararlı bir şekilde uygulanınca da bir şeyler oluyor iyi kötü. Savunma sanayiini 35 yıldır takip eden biri olarak söylüyorum o zamanlar da hep alay ederdik tusaşla tei ile fnss otokar ile ben önce alay etmeyi sonra biz yapamayız demeyi 2000lerin başında bıraktım çocuktum çünkü o zamanlar ben bıraktım ama hala alay eden var, burun kıvıran var. onlar alay ederken savunma sanayii ihracatımız 300 milyon dolardı. bu sene 7 milyar dolar olacak hala görüyorum sosyal medyada küçümseyenleri. bu dediklerimi unutmayın