Gelecek nesil savaşlarda fabrikasını koruyan savaşı kazanacak. 2. Dünya Harbinde de böyleydi aslında. Ruslar ve Amerikalılar nicelik olarak Almanları dövmesi savaşta önemli galibiyetin yapı taşlarındandı.
Bu ürün özelinde, parayı basıp kenara koy gibi bir durum yok maalesef. Üretim hattını çok fazla üretime adapte etmeliyiz ama dağınık mimari de çok üreticinin olması da lazım. Bu da maliyeti çok fazla yapmasının yanında sürekli yüksek hacimli üretim yapamayacağınız için bu fabrikaları işlek halde tutmak demek bu da çok zor. Robotik ve yeni nesil bir üretim hattı planlayalım desek bu da müthiş maliyetli ve robotik bazlı üretim sorunları demek. Ya da bu tip platformları ileriki yıllarda parça mimarisi ile yapıp yapboz gibi katı mühimmatın olduğu kısımlar tak çıkar at, yenisini tak şeklinde olacak bu da çok zorlu ve karmaşık bir durum meydana getirecek.(Hem tasarımsal olarak hemde kullanan silahlı kuvvetlerin Depoculuk yapısı olarak. Yapsak da daha bir çok sorun var.Bu da o kadar kolay değil. Kısacası mühimmat işinde bir yapı ortaya çıkması lazım.
Birde bizim en büyük handikapımız yaptığımız ürünler fazla kaliteli ve üretimi karmaşık. Ruslar savaşta İran’ın dandik kamikaze ihaları ile büyük işler başardılar. Biz hala böyle bir İha’da şu kalitede olsun şu seviyede olsun diye pahalı ve karmaşık ürünler ortaya çıkarıyoruz.Bazı ürünlerde gerek yok buna. Basit ve ucuz olsun.Kısacası nitelik ve nicelik oranını çok doğru ve iyi kurgulamamız lazım.
Türkiye olası büyük bir savaşta üretim hatlarını özellikle koruyacak bir plan ortaya koymalı. Bunu nasıl yapar bilmiyorum. Orta Asya da üretim hatları mı kurar. Fabrikalarının hava sahasını çok iyi mi yapar. Dağlara fabrika mı kurarız bilmem ama olası büyük Türk savaşında çekeceğimiz en büyük sıkıntı mühimmat olacak. Mühimmat üretmek de öyle kolay birşey değil içinde binlerce elektronik sistemi olan onlarca alt yüklenicisi olan ürünler var vs vs. Her şeyi komple bir paket haline getirip üretim yapmak zor,çok zor iş.
4 yanımız da çökmemizi bekleyen ülke ile kaplı. Bölgesel ittifakımız olsa buradan karşılasak felan da olmuyor. Tüm dünyada savunma sanayinde Amerika ve Çin hariç her ülkenin sorunu bu galiba. Üretim yapabilmek. Ve bu üretimi koruyabilmek. Üretim ekosistemi oluşturmak belki de savunma sanayinde en zor şey olabilir. Havacılık ve uzay OSB bu anlamda kıymetli bir yatırım. Orta Uzun vadede TUSAŞ’a ürün üreten herkesi buraya çekmek lazım. Burayı da ülkenin savunulacak en kritik noktası olarak belirlemek gerek. Aynı şey Roketsan , ASELSAN, MKE içinde geçerli.
Bu sistemde en zor olan ASELSAN’ın üretim şeması, binlerce küçük komponentlerle çalışan onlarca farklı alanda binlerce farklı ürün üreten , yönetmesi deha seviyesinde insanlarla olacak muhteşem bir organizasyonel şeması olan bir şirket.
Uzun vadede Türkiye’nin dünyadaki askeri teknolojiyi yakaladıktan sonra kendine bir üretim ekosistemi yaratması lazım.
1) Üretim kapasitesini mutlaka ve sürekli karşılayacak bir müşteri bulmak. Ve sürekli üretimi belli bir seviyede tutarak hazırlıklı olmak.
2) Ana şirketlerimiz ve tedarikçilerimiz en ufak ayrıntısına kadar üretim kapasiteleri hakkında bir araştırma yapmak ve eksiklere göre önlem almak.
3) Dengesiz üretim gerektiren sektörlerde ve fabrikalarda olabildiğince robotik ve esnek üretim hatları kurabilmek.
4) Bu üretim yapacak fabrikaların üretim felsefesi nasıl olacak ve buna göre her tümü savunma(askeri, siber, politik,ekonomik) ve yönetim mekanizması kurmak.
5) Olabildiğince bu şirketlerimizi sivil alanda da üretim yapmasını sağlayarak savunma sanayinde ki ürünleri bu alanlara olabildiğince kanalize etmek bu sayede üretimi hep faal tutabilmek.
6) TSK kendi sorumluluğu altında çok planlı bir depo ve bakım şeması oluşturmalı ve olabildiğince depodaki ürünün sayısının artırıma gidilmesi
7) TSK depo ve bakım alanlarında hem nitelik hemde nicelik olarak bulunduğu noktadan çok çok daha üstte olması gerekiyor. 6 ve 7. Maddelerin kısaca açıklaması TSK bu alanda bir çözüm bulması gerekiyor.
8 ) Müttefik ülkelerde belli seviyede ürünler için Türkiye’ye ait üretim fabrikaları bulunmalı
9 ) Belkide yapması en zor olanı: Kendi makina sanayimizi kurarak kendi kendimize yetecek üretim fabrikaları kuracak bir makina sanayimizin olması. Bu alanda gerçekten sıfırız. Acaba batıdan alınan makinalar olmasa herhangi bir ürün üretimimiz nasıl olur.
Bu liste böyle uzar gider daha 4 5 madde var kafamda, aklıma gelmeyenlerde var benim bilmediğim yapılması gerekenler de. Kısacası üretim yapmak her anlamda çok zor bir iş. İş savunma sanayine gelince çıkmaz sokak gibi. Tabi bunlar yeterli değil birde bunun Lojistik dediğimiz bambaşka boyutu da var.
Bu konuda çok güzel bir belgesel serisi var. Merak edenler için
https://youtu.be/J4c-RQUmKXY?si=y_zf_8Y-5M08j6Ag12-13 bölümden oluşan İtalyan Alman Sovyet İngiliz Fransız savaş fabrikalarını anlatan bir seri. Benim izlediğim YouTube kanalını bulamadım. Herhalde telif atmışlar. Meraklılar için attım.
