İran F-14 Savaş Uçaklarını Modernize Etmiş

07.01.1974 tarihinde imzalanan 300 milyon dolarlık sözleşme ile başlayan Persian King (İran Kralı) projesi; 30 adet F-14A-GR Tomcat uçağı, geniş bir yedek parça ve yedek motor stoğu ile 424 adet AIM-54A Phoenix uzun menzilli havadan havaya füzenin teslimini kapsıyordu. Aynı yıl Haziran ayında imzalanan ikinci sözleşme ile 50 adet daha F-14A-GR Tomcat ve 290 adet AIM-54A Phoenix füzesi daha sipariş verildi. Persian King projesinin toplam mali boyutu 2 milyar doları bulacak ve ABD tarihinin en büyük savunma ihracatlarından biri haline gelecekti.



Þah döneminde alınmış uçaklar, İslam devriminden 3-4 yıl sonra çok ciddi şekilde yedek parça sıkıntısı çekmeye başladı. F-14'ler kısa sürede idame edilemez platformlar haline geldi. Nitekim İran İslam devrimiyle yaşanan bir çok alandaki değişikliğin orduyu da etkilemesi şaşırtıcı da değildi.

İlk yıllarda F-14'ler, ABD yardımıyla uçurulmaya çalışıldı. Ara dönem boyunca parça akışı bir şekilde sağlandı fakat özellikle devrimin sertleşmesiyle birlikte F-14'lere parça akışı durdu. Uçakların yalnızca yüzde onu harbe hazır durumdaydı.

F-14'ler, İran tarafından Irak savaşında hem ön planda hem de arka planda kullanıldılar. Fakat savaşın getirdiği ağır koşullar, F-14'ler üzerinde çok ciddi yıpranmaya sebep olmuştur. Nitekim İran, eldeki envanterin neredeyse yarısını yedek parça olarak kullanmıştır.



İran – Irak savaşı boyunca İran'ın, ABD'den yedek parça ve AIM-54 Phoenix Hava Hava Füzesi aldığı iddia edildi. Nitekim birçok askeri uzman da bu savaşta ABD'nin iki tarafa da silah sattığını öne sürer. Savaşın ileriki safhalarında operasyonel F-14 sayısı, belirli nedenlerden ötürü arttı. İlk neden; Lübnan'da yaşanan rehine krizinde İran, ABD'ye yardım etmesinden ötürü belli başlı yedek parça stoku elde etmiştir. İkinci olarak da bazı kaynaklar, F-14'ler için İran'ın Filistin konusunda bazı liderleri İsrail'e teslim ettiği, bunun karşılığında ise parça tedariki yaptığını belirtir. Üçüncü olarak savaş sonrası Körfez Harekatı esnasında ABD'nin İran'a F-14 parçası tedariki yaptığı bilinmektedir.

Yedek parça stoğunun İran-Irak savaşı ve Körfez savaşından sonra 2005-2010'lı yıllarda da arttırılmaya çalışıldığı görülmüştür. ABD istihbaratı tarafından birkaç kişi bu konuda yakalanıp tutuklanmıştır. Parça akışının durması, Tomcat'lerin parçalanmasının sebebinin bu olduğu da oldukça aşikardır. Ve yine görülmektedir ki Doğu Bloğu tarafından İran'a gizli bir uçak ambargosu devam ediyordu. İran ısrarla 40 yaşındaki F-14'lerini uçurmaya çalışıyordu.

Biz bu iddialar eşliğinde hem İran F-14'lerine hem de F-14'lere takılan değişik füzelere bakalım.


Fakur-90

F-14'lerin kritik silahı AIM-54 füzeleri, 1986 yılında tükenmiştir. İranlı mühendisler, MIM-23 Hawk Yerden Havaya Füze (SAM) Sistemkerini, AIM-23C Sejil (Pişmiş Kil) olarak F-14'lere entegre ettiler. Nitekim ileride de bahsedeceğiz, AIM-54 füzelerinin klonları da üretilip F-14'lere takıldı.

İran'ın F-14'lerinin dezavantajı, teknolojik olarak pek fazla modernizasyona tabii tutulamamasıydı. ABD Donanmasındaki F-14'lerin B ve D modelleri üretilip A modelleri de modernize edilirken, İran F-14'leri bu modernizasyon programlarını alamadı. Yani İran F-14'leri hala analog aviyoniklere sahipti. Nitekim bazı kaynaklarda, Rusya yardımıyla F-14'lerin aviyoniklerinin modernizasyona tabi tutulduğu da yazıyor. Bu iddiaları en güçlendirecek şey ise İran F-14'lerinin Rus yapımı füzelerle görülmesiydi. İlk olarak R-27 füzeleri, F-14'lere entegre edildi fakat AWG-9 radarı ile pek iyi performans gösteremediklerinden füzeler depolara kaldırıldı. Entegre edilen diğer Rus füzesi olan R-73 ise F-14'lerde iyi performans gösterdi.


R-73

İran'ın F-14'lere Overhaul yapması ve AIM-54 füzesini kopyalaması da üzerinde durulması gereken noktalardan birisi. İran ellerindeki F-14'lerin hepsini kısıtlı imkanlarda da olsa bir şekilde overhaul yaparak kullanmaya çalıştı. Tabi ki yapılan modernizasyonların içerikleri hiçbir ülke tarafından bilinmiyor. Buna ek olarak önce Hawk füzesinden geliştirilen AIM-23 füzesinin envantere alındı ve sonrasında da Fakur-90 olarak adlandırılan AIM-54 klonunu envantere katıldı.

2010 yılında başlatılan modernizasyon kapsamında ise F-14A'lar, F-14AM seviyesine çıkarılmıştır. Kamuflaj olarak ise Minör II kamuflajı tercih edilmiştir.

İran'ın elinde 30-40 adet F-14'ün uçar halde olduğu tahmin ediliyor. F-14'ler son olarak Suriye'deki IÞİD hedeflerine düzenlenen bombardıman uçuşlarına eskort etmişti.

https://www.savunmasanayist.com/hawk-r-27-ve-r-73-tasiyan-iran-f-14leri/

2024 İran Air Show katılan İran'ın F-14'leri.
Yakın zamanda yerini Su-35'lere teslim edecek olan yaşlı dedemiz.
Şah zamanından kalma 45-46 yıllık jetler, Su-35 dedemizi havada birlikte uçarak uğurlayacaktır. Kimse yaşlı dedemizden dog fight yapmasını beklemesin Su-35 karşı, gövde yorgunluğundan dolayı bunu yapması imkansız. 25 yaşındaki genç delikanlının 80 yaşındaki dayıma karşı güreşmesine benzer.

Ruslara 1-2 tanesini verirler müzede sergilemek için. Bu yaşlı yakışıklıyı Su-35 ile yan yana görmek ayrı bir keyif verir.

Silinebilir yanlışlıkla gönderilmiş.

Bu f14 lerin 370 km menzilli aynı anda 6 hedefe angaje olabilen zamanın çok ötesinde kuvvetli bir radarı var. İran bu uçakları mini-awacs gibi kullanıyordu.

İran bununla uçarken biz f102 lerle uçuyorduk. Hey yavrum hey.

Şİmdi değişen bir şey yok aslında Şah döneminde İran'a verilenler ve verilebilecekler ile bu gün Türkiye'ye verilenler (verilmeyenler) kıyas kabul etmeyecek düzeydedir.

Biz maalesef İran kadar müttefik olamadık ABD'ye.

Ama tabiki kötü komşu insanı ev sahibi yaparmış. Önümüzdeki 10 yıl çok çok ilginç olacak.

10 yıl sonra Türkiye savunma sanayi ve ordu envanterinde süper lige çıkar ama İran nükleer başlık geliştirebilirse, İran'a karşı neredeyse hiçbir avantajımız kalmaz yanı durum israil içinde geçerli uzun lafın kısası Türkiye güvenliği Güney Kore gibi amerika ya veya parkistana hibe edemez nükleer silah zorunludur

.

İran Batı medeniyetine ait bir ülkedir maalesef. Aslında müslüman olmasalar bildiğin Avrupa ülkesi gibi kabul edileceklerdi. Almanya aslında barbar kavimdir İran medeni kavimdir Avrupa medeniyet tarihi açısından. Bu yüzden İran a bakış çok farklıdır biz asla İran ile eşit olamayız batılı gönüllerde. İran Avrupa ortak tarihinin bir parçası ülkedir. Avrupa tarihinde Yunanlı neyse İranlı da aşağı yukarı odur ama bakma Müslüman olunca aralarına mesafe girdi biraz. Ama eski halklarından esamesi kalmayan Araplaşan Mısır gibi değiller bildiğin pers halkı bu halk. Yoksa tağğğ eski Mısır bile Avrupa kültürüne aitti. Avrupa medeniyeti bir zamanlar Akdeniz çevresinden oluşuyordu Almanya filan başka kıtaydı 

Bunlar gerçekten Avrupalılar

İran Batı medeniyetine ait bir ülkedir maalesef. Aslında müslüman olmasalar bildiğin Avrupa ülkesi gibi kabul edileceklerdi. Almanya aslında barbar kavimdir İran medeni kavimdir Avrupa medeniyet tarihi açısından. Bu yüzden İran a bakış çok farklıdır biz asla İran ile eşit olamayız batılı gönüllerde. İran Avrupa ortak tarihinin bir parçası ülkedir. Avrupa tarihinde Yunanlı neyse İranlı da aşağı yukarı odur ama bakma Müslüman olunca aralarına mesafe girdi biraz. Ama eski halklarından esamesi kalmayan Araplaşan Mısır gibi değiller bildiğin pers halkı bu halk. Yoksa tağğğ eski Mısır bile Avrupa kültürüne aitti. Avrupa medeniyeti bir zamanlar Akdeniz çevresinden oluşuyordu Almanya filan başka kıtaydı 

Bunlar gerçekten Avrupalılar

Forumda neredeyse hepimiz erkek olduğumuza göre, kızlardan da bahsedelim 
Farsi olan bölgelerdeki kızları çok güzeldir. Tehran ve deniz kıyısına yaklaştıkça dindar bölgeden uzaklaşıyorsun. Kızlar kafasını süs olsun diye hafif örtü ile kapatıyorlar ve yarısı açıktır ama çok yakışıyor.
Batı ve kuzey batı bölgelerinde Azeriler yaşıyor Türkiye'ye yakın olan kısmında, onlar çok dindar. Iranı Şii yapan da onlar ve dini olarak bel kemiğini oluşturan Türklerdir. 

45 senedir katı ambargolar altında yaşadığı için halkı da fazla globalleşmemiş. Mesela Türkiye'de Yeni Zellandalı gelse bile kimsenin umrunda değildir. İran'da öyle değildir, yabancılara düşkünlüğü var. Mesela hanımıyla gezen erkek için çok avantajlıdır, birisinin evinde misafir olmak gibi. Ev sahibi seni davet edebiliyor ve hanımı ile birlikte aynı sofrada oturmak mümkün. İran'a müttefik ülkeden geldiysen kralsın diyebilirim.