ATAK II AĞIR SINIF TAARRUZ HELİKOPTERİ PROJESİ

[Yasar]

Bunlardan tek kristal dökme teknolojisi istedik vermediler size ne lazımsa söyleyin biz dökeriz dediler

Tek kristali kendileri hala dökemiyor sayın re.
Biz türbin kanadı döküm teknolojisini istedik. Vermediler.
Ama ellerindeki teknoloji, şu anda Ruslarında kullandığı “directionally solidified super alloy” teknolojisi. Yani süper alaşımlardan katmanlı kristal bıçak döküyorlar. Tek kristal değil. Tek yönde kristalleşmiş katman katman kristalden oluşan bir bıçak döküyorlar. Kristal katmanlar yüksek devir ve ısıda birbiri üzerinde kayma yapıyor ve bozuluyor. Seramik kaplama ve soğutma kanallarıyla türbin bıçaklarının yüksek ısıda çalışmasını sağlayabiliyorlar.

Ruslar daha yeni İZDELİYE 30 motorunda tek kristal dökümüne başladılar diye biliyorum.

Ayıptır sorması türbin kanadı konusunda biz neredeyiz Sn.Yaşar

Sn Bürküt,
Neden ayıp olsun?
Isıl dayanıklılık açısından en üst seviyedeki motorlarda kullanılan türbin kanatları da nesil nesil ayrılıyor. En üst seviye kullanımda olan kanatlar, 3üncü nesil. Biz de en son yaptığımız geliştirme çalışmaları ile 3üncü nesil tek kristal dökümünü yapabiliyoruz.
Ancak bazı yabancı dökümhaneler 20-30 santigrat derecelik iyileştirmeler sağlayarak kullandıkları süper alaşım içerisindeki Rhenium miktarını değiştirerek ve diğer bazı kritik metalleri ekleyerek, 4üncü, 5inci hatta 6ncı nesil kristal döküm yaptıklarını açıklamışlardır.
Ancak bizim ulaştığımız nokta ile hem f110 hem de f119 motorunun türbin kanatlarını rahatça dökebiliriz. Bu da bizim için yeterli bir noktadır.
Motor teknolojisinde ulaşılan, Adaptive Cycle motor ve Blisk teknolojisi ile, motorlardan ısıyı yükseltmeden çok yüksek itki edilebildiği için, artık türbin kanadından ziyade gelişme, motor teknolojisine doğru kaymaktadır.
Ayrıca metal kristal kanatlar yerine hibrit kompozit türbin kanat teknolojisi ile ısıya dayanıklılık problemi de bir kaç yıl içerisinde geride kalmış olacağa benziyor.

[Bürküt]

Bunlardan tek kristal dökme teknolojisi istedik vermediler size ne lazımsa söyleyin biz dökeriz dediler

Tek kristali kendileri hala dökemiyor sayın re.
Biz türbin kanadı döküm teknolojisini istedik. Vermediler.
Ama ellerindeki teknoloji, şu anda Ruslarında kullandığı “directionally solidified super alloy” teknolojisi. Yani süper alaşımlardan katmanlı kristal bıçak döküyorlar. Tek kristal değil. Tek yönde kristalleşmiş katman katman kristalden oluşan bir bıçak döküyorlar. Kristal katmanlar yüksek devir ve ısıda birbiri üzerinde kayma yapıyor ve bozuluyor. Seramik kaplama ve soğutma kanallarıyla türbin bıçaklarının yüksek ısıda çalışmasını sağlayabiliyorlar.

Ruslar daha yeni İZDELİYE 30 motorunda tek kristal dökümüne başladılar diye biliyorum.

Ayıptır sorması türbin kanadı konusunda biz neredeyiz Sn.Yaşar

Sn Bürküt,
Neden ayıp olsun?
Isıl dayanıklılık açısından en üst seviyedeki motorlarda kullanılan türbin kanatları da nesil nesil ayrılıyor. En üst seviye kullanımda olan kanatlar, 3üncü nesil. Biz de en son yaptığımız geliştirme çalışmaları ile 3üncü nesil tek kristal dökümünü yapabiliyoruz.
Ancak bazı yabancı dökümhaneler 20-30 santigrat derecelik iyileştirmeler sağlayarak kullandıkları süper alaşım içerisindeki Rhenium miktarını değiştirerek ve diğer bazı kritik metalleri ekleyerek, 4üncü, 5inci hatta 6ncı nesil kristal döküm yaptıklarını açıklamışlardır.
Ancak bizim ulaştığımız nokta ile hem f110 hem de f119 motorunun türbin kanatlarını rahatça dökebiliriz. Bu da bizim için yeterli bir noktadır.
Motor teknolojisinde ulaşılan, Adaptive Cycle motor ve Blisk teknolojisi ile, motorlardan ısıyı yükseltmeden çok yüksek itki edilebildiği için, artık türbin kanadından ziyade gelişme, motor teknolojisine doğru kaymaktadır.
Ayrıca metal kristal kanatlar yerine hibrit kompozit türbin kanat teknolojisi ile ısıya dayanıklılık problemi de bir kaç yıl içerisinde geride kalmış olacağa benziyor.

Yani motor içindeki sıcaklığı yükseltmeye ihtiyaç duymadan (dolasıyla bundan daha yüksek ısı dayanımına sahip türbin kanatlarına ihtiyaç duymadan) blisk-spool teknolojisiyle ihtiyaç duyduğumuz itkiye sahip bir motor üretebiliriz. Çok teşekkür ettim Sn.Yaşar yazdıklarınızı okudukça yerli bir motor üretebiliceğimize olan inancım daha da artıyor.

[Yasar]

Bunlardan tek kristal dökme teknolojisi istedik vermediler size ne lazımsa söyleyin biz dökeriz dediler

Tek kristali kendileri hala dökemiyor sayın re.
Biz türbin kanadı döküm teknolojisini istedik. Vermediler.
Ama ellerindeki teknoloji, şu anda Ruslarında kullandığı “directionally solidified super alloy” teknolojisi. Yani süper alaşımlardan katmanlı kristal bıçak döküyorlar. Tek kristal değil. Tek yönde kristalleşmiş katman katman kristalden oluşan bir bıçak döküyorlar. Kristal katmanlar yüksek devir ve ısıda birbiri üzerinde kayma yapıyor ve bozuluyor. Seramik kaplama ve soğutma kanallarıyla türbin bıçaklarının yüksek ısıda çalışmasını sağlayabiliyorlar.

Ruslar daha yeni İZDELİYE 30 motorunda tek kristal dökümüne başladılar diye biliyorum.

Ayıptır sorması türbin kanadı konusunda biz neredeyiz Sn.Yaşar

Sn Bürküt,
Neden ayıp olsun?
Isıl dayanıklılık açısından en üst seviyedeki motorlarda kullanılan türbin kanatları da nesil nesil ayrılıyor. En üst seviye kullanımda olan kanatlar, 3üncü nesil. Biz de en son yaptığımız geliştirme çalışmaları ile 3üncü nesil tek kristal dökümünü yapabiliyoruz.
Ancak bazı yabancı dökümhaneler 20-30 santigrat derecelik iyileştirmeler sağlayarak kullandıkları süper alaşım içerisindeki Rhenium miktarını değiştirerek ve diğer bazı kritik metalleri ekleyerek, 4üncü, 5inci hatta 6ncı nesil kristal döküm yaptıklarını açıklamışlardır.
Ancak bizim ulaştığımız nokta ile hem f110 hem de f119 motorunun türbin kanatlarını rahatça dökebiliriz. Bu da bizim için yeterli bir noktadır.
Motor teknolojisinde ulaşılan, Adaptive Cycle motor ve Blisk teknolojisi ile, motorlardan ısıyı yükseltmeden çok yüksek itki edilebildiği için, artık türbin kanadından ziyade gelişme, motor teknolojisine doğru kaymaktadır.
Ayrıca metal kristal kanatlar yerine hibrit kompozit türbin kanat teknolojisi ile ısıya dayanıklılık problemi de bir kaç yıl içerisinde geride kalmış olacağa benziyor.

Yani motor içindeki sıcaklığı yükseltmeye ihtiyaç duymadan (dolasıyla bundan daha yüksek ısı dayanımına sahip türbin kanatlarına ihtiyaç duymadan) blisk-spool teknolojisiyle ihtiyaç duyduğumuz itkiye sahip bir motor üretebiliriz. Çok teşekkür ettim Sn.Yaşar yazdıklarınızı okudukça yerli bir motor üretebiliceğimize olan inancım daha da artıyor.

Evet. Bir yere kadar motor türbin hava giriş sıcaklığını yükseltmeden daha çok itki elde edebilmek mümkün yeni Blisk teknolojileriyle. En iyi örneği f110 motoru. Bu motorların türbin hava giriş ısısı 1510 santigrat derece.
f110GE129 motoru standart motor. Blisk kullanmıyor. Bu motorla elde edilebilen maximum kuru itki kademeli olarak 16700lbf ve 17150lbf arasında.
F110GE132 motoru Blisk fan teknolojisi kullanmakta ve kuru itkisi istikrarlı şekilde devamlı olarak 19000lbf.

[fırtına getiren]

F110-GE-132 Motorunun komprasör kademesi de blisk-spool ile güncellenseydi muhtemelen F119 motoruna yakın kuru itki üretebilirdi. Tei genel müdürü M.Akşit hocanın F-22 motorunun gücünü verebilecek seviyede motor üretebiliriz ifadesinin temelind bu yatıyor aslında.

[Yasar]

F110-GE-132 Motorunun komprasör kademesi de blisk-spool ile güncellenseydi muhtemelen F119 motoruna yakın kuru itki üretebilirdi. Tei genel müdürü M.Akşit hocanın F-22 motorunun gücünü verebilecek seviyede motor üretebiliriz ifadesinin temelind bu yatıyor aslında.

Söyledikleriniz bir yere kadar doğru. Ancak daha önce kullandığım tabiri bir daha kullanacağım; eşeğe altın semerde taksanız eşek gene eşektir.
F119 motoru 26000lbf kuru itki üretiyor. F110GE129EFE (diğer adıyla 132) motoru kullandığı Blisk fan ile kompresöre ve yanma odasına daha pozitif ve iyi hava akımı verebildiği için bu motorun kuru itkisini 19000lbf’e kadar yükseltiyor. Bu yüksek hava akımı ile türbinlerden çıkan yüksek oksijen miktarı ile art yakıcı ateşlendiğinde çok daha yüksek bir itki oluşuyor. Blisk spool kompresörle bu itkinin 34000lbf’e kadar yükselebileceği hesaplanmış. Ama kuru itkiyi sizin istediğiniz kadar etkilemiyor bu.

F119 motoru 3 kademe fan 6 kademe kompresör den oluşuyor.
F110 motoru 3 kademe fan 9 kademe kompresör den oluşuyor.

Zaten bu ünitelerin çapları vs çok farklı. F119 motoru kendi yapısıyla yüksek kuru itki üreten bir motor. By-pass oranı çok düşük. Türbin giriş ısısı 1650 derece santigrat. Bu sayede 26000lbf kuru itki üretiyor.

Ama düşünceniz doğru. Yeni Blisk teknolojileriyle Sn Akşit, daha kendine güvenir hale gelmiş durumda, bu evsafta bir motoru yapabileceğine. Bilhassa 3üncü nesil tek kristal kanat dökümünü de başardıktan sonra daha bir emin konuşuyor.

[Bürküt]

Genelde motor konusu konuşulduğunda ıslak itki değerleri üzerinden konuşuluyor ama kuru itki üzerinde durulmuyor. Benim merak ettiğim F-110'la aynı çapta ve boyda yapılacak yerli bir motordan elimizdeki imkanlarla kaç bin lb'lik kuru itki elde edebiliriz.

[Yasar]

https://www.savunmasanayi.org/tubitak-mam-tei-ts1400un-tek-kristal-dokum-kanatciklarini-teslim-etti/



TS-1400 için daha önce soğutmalı ve soğutmasız kanatları Tübitak Mam üretim teknolojisi ile teslim etmiş. 1. ve 2. kademe kanatlarmış bunlar. Akşit Hoca şöyle söylemiş,

Bir motordaki en kritik parçalar sıralandığında ilk sırada birinci kademe kanatların geldiğine işaret eden Akşit, “Sonra belki yanma odası gelebilir, sonra sıcaklık ve teknolojinin zorluğu bakımından ikinci kademe kanatlar gelir. Kompresör tarafı da çok zordur ama en zoru birinci kademe tek kristal kanatlardır. En kritik parçalar. Bunu yapamazsanız motoru çalıştıramazsın demeyeyim ama güç üretemezsiniz. Yüksek sıcaklığa çıkamazsınız.” dedi

Aradan yaklaşık 1 sene geçmiş, bu arada da bazı teknolojik kazanımlar gerçekleşmiş olmalı.

+1
Söyledikleriniz %100 doğru. İlk türbin kademesi (yüksek basınç türbini) hava giriş ısısı 1500 santigratsa ikinci türbin kademesinde (alçak basınç türbini) çıkış ısısı 900-1000 santigrat derecedir.

[Yasar]

Genelde motor konusu konuşulduğunda ıslak itki değerleri üzerinden konuşuluyor ama kuru itki üzerinde durulmuyor. Benim merak ettiğim F-110'la aynı çapta ve boyda yapılacak yerli bir motordan elimizdeki imkanlarla kaç bin lb'lik kuru itki elde edebiliriz.

F135, F110, F119
Bunların hepsi çap olarak aynı deliğe girebilecek motorlar. Ancak içlerinde kullanılan parça ebatları farklı. En kısası f110 (~465cm) . En uzunu f135 (~550cm)
F135 motoru 28000lbf kuru itki üretiyor. F135 türbin giriş ısısı 1980 santigrat derecedir. (Onun için problemli zaten. GE onun için Adaptive Cycle XA100 motorunu yapıyor)

Bizim yapacağımız özgün MMU motorundan alabileceğimiz kuru itki 24000lbf üzeri olmalı. Zaman içerisinde bu daha yukarılara çekilecektir. (tS1400 anlık olarak 1660HP güç üretiyor artık)

[fırtına getiren]

F110-GE-132 Motorunun komprasör kademesi de blisk-spool ile güncellenseydi muhtemelen F119 motoruna yakın kuru itki üretebilirdi. Tei genel müdürü M.Akşit hocanın F-22 motorunun gücünü verebilecek seviyede motor üretebiliriz ifadesinin temelind bu yatıyor aslında.

Söyledikleriniz bir yere kadar doğru. Ancak daha önce kullandığım tabiri bir daha kullanacağım; eşeğe altın semerde taksanız eşek gene eşektir.
F119 motoru 26000lbf kuru itki üretiyor. F110GE129EFE (diğer adıyla 132) motoru kullandığı Blisk fan ile kompresöre ve yanma odasına daha pozitif ve iyi hava akımı verebildiği için bu motorun kuru itkisini 19000lbf’e kadar yükseltiyor. Bu yüksek hava akımı ile türbinlerden çıkan yüksek oksijen miktarı ile art yakıcı ateşlendiğinde çok daha yüksek bir itki oluşuyor. Blisk spool kompresörle bu itkinin 34000lbf’e kadar yükselebileceği hesaplanmış. Ama kuru itkiyi sizin istediğiniz kadar etkilemiyor bu.

F119 motoru 3 kademe fan 6 kademe kompresör den oluşuyor.
F110 motoru 3 kademe fan 9 kademe kompresör den oluşuyor.

Zaten bu ünitelerin çapları vs çok farklı. F119 motoru kendi yapısıyla yüksek kuru itki üreten bir motor. By-pass oranı çok düşük. Türbin giriş ısısı 1650 derece santigrat. Bu sayede 26000lbf kuru itki üretiyor.

Ama düşünceniz doğru. Yeni Blisk teknolojileriyle Sn Akşit, daha kendine güvenir hale gelmiş durumda, bu evsafta bir motoru yapabileceğine. Bilhassa 3üncü nesil tek kristal kanat dökümünü de başardıktan sonra daha bir emin konuşuyor.

Teşekkürler hocam çok güzel ilave etmişsiniz. Ateşledim bir tane

[Bürküt]

Genelde motor konusu konuşulduğunda ıslak itki değerleri üzerinden konuşuluyor ama kuru itki üzerinde durulmuyor. Benim merak ettiğim F-110'la aynı çapta ve boyda yapılacak yerli bir motordan elimizdeki imkanlarla kaç bin lb'lik kuru itki elde edebiliriz.

F135, F110, F119
Bunların hepsi çap olarak aynı deliğe girebilecek motorlar. Ancak içlerinde kullanılan parça ebatları farklı. En kısası f110 (~465cm) . En uzunu f135 (~550cm)
F135 motoru 28000lbf kuru itki üretiyor. F135 türbin giriş ısısı 1980 santigrat derecedir. (Onun için problemli zaten. GE onun için Adaptive Cycle XA100 motorunu yapıyor)

Bizim yapacağımız özgün MMU motorundan alabileceğimiz kuru itki 24000lbf üzeri olmalı. Zaman içerisinde bu daha yukarılara çekilecektir. (tS1400 anlık olarak 1660HP güç üretiyor artık)

Yani o ebatta 24 bin lbf mümkün olabilir mi diyorsunuz  . Kubilay Yıldırım bir programda F135'in F119'dan türetildiğini, motorun çalışırken kendini parçaladığını hatta çok fazla da gürültü yaptığını söylemişti. Başka bir gönderinizde F110-129 ve F110-132 ile söylediğinize geliyor gibi. Bir motordan bir yere kadar birşeyler türetebiliyorsunuz sanırım.