Sevgili Putty belki en problemli ülkelerden birini seçmişsin Kazakistan. Orta Asya ülkeleri sırtlarını yaslayabiecekleri kadar güçlü hem de güvenebilecekleri bir abi istiyorlar aslında.
Bir kız röportajda Türk asıllıyız ama aynı zamanda biraz da Moğoluz gibi bir şeyler diyordu. Açıkçası doğru, hem Cengiz zamanından biraz karışık bir yapı bırakılmış, hem de, Türkistan coğrafyası sahipsiz kalınca sık sık Moğol talanlarına, akınlarına maruz kalmış Kazakistan. Öyle ki Rusları adeta bir kurtarıcı olarak görmüşler.
Yakın zamana kadar Türk Birliğinin en büyük siyasi savunucusu lider Nur Sultan Nazarbayevdi. Ama kendi içinde sağlıklı bir devlet yapısı kuramadığı için koltuğunu gölge liderliğe bırakmış olsa da yerinde kalamadı. Demokrasi ve paylaşım adına; milletleşme, siyasi yapılanması eksik olan ülkesinde, aşiretler çekişmesine, daha doğrusu kendi büyük aşiretinin ülkeyi sömürmesine karşın, diğer iki aşiretin isyanına kurban oldu Nazarbayev. Sistem öylesine çökmüş ve kokuşmuş hale gelmişti ki, kendi asker ve polisi, aşiretinin bile sahip çıkmadığı bir halde iken, Rus ve BDT askerleri girdi ülkeye isyancılara geçici müdahale için.
Yine Kazakistan %30-35 Rus nüfusu da barındıran bir ülke . Buna karşın Türk dil ve kültürünün hakim olması için çeşitli adımları Rusya'yı karşısına alma pahasına gerçekleştirmiştir. Rurya tarafından, Rusların ezildiği, kültürlerinin yaşanmasına izin verilmediği gerekçesi ile Ukrayna gibi Kazaksitan'da tehditler almıştır. Bu sebeple de Türkiye ile işbirliği içinde ordusunu güçlendirme çabasına girişmiştir.
Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan özellikle zenginlik içinde fakirlik çeken ülkeler. Kazakistan Çin'e sınır olup, doğrudan enerji satma imkanına sahip olmakla ve bu bakımdan Çin desteğini de alabilmektedir. Bu bakımdan biraz daha şanslı ama, mesela Özbekistan daha doğru dürüst, doğalgaz, petrol ve madenlerini bile kullanıp pazarlayamıyor. Türkmenistan özellikle Rusya ve İran'ın boru hatlarına bağımlı.
Bu bakımdan Azerbaycan-Ermenistan savaşı onlarda büyük bir heyecan yarattı. Hem Türkiye'ye , Türk Birliğine inançları arttı hem Azerbeycan üzerinden petrol ve doğalgazlarını, Rusya ve İran'a haraç gibi oranlar vermeksizin pazarlama umudu verdi.
Buna karşın Azerbeycan'ın Zengezur yolunu zorla açma hamlesine karşın, İran pusuda saldırma imkanını kolluyor. Türkiye'nin İran ve Ermenistan'a yarın siyasi vs sebeplerle cevap verememesi ihtimaline karşın, İsrail ise kendine bölgede Türkiye alternatifi rol kapma çabasına giriyor. Bir yandan Azerbeycan'a seni ben de savunurum, yanındayım sinyalleri verirken, Orta Asya Ülkelerine de enerji rota alternatif umudu bakımından kontak kuruyor.
İsrail'in bile bu kadar çaba, aktif politika gösterdiği bölgede biz cool abiyi mi oynayacağız. Ruslar zaten soğuktur. Adamlar soğuk abiden bıkmış. Orta Asya'da tanıyan bilenlerin hayran olduğu, çok sevdiği, sıcak kanlı, candan politikamız varken....
Yok Putty, bu konuda çok hak veremeyeceğim. Şimdi bizim tanış olma, işi kolay kılma zamanımız. Yüzyılların aykırılığı, uzaklığı var arada. Dizilerimizle, yemeklerimizle, hayat tarzımızla bizi çok seven bir halk var oralarda. Buna emin ol. Özellikle Özbekler, Kırgızlar. Kendilerini o kadar yalnız be gariban hissediyorlar ki.
Yukarıdaki siyasi, ticaret yolları engelleri aşılsa zaten iş çok kolaylaşacak. Bizim için de onlar için de. Türk dünyası çağ atlayacak, refah saçacak. Rusya şimdilik buna açıkça karşı çıkamıyor. Hatta enerji HUB'ı olun diye teklif getiriyor, ama muhtemelen şimdilik. İran ise husumetini açık açık ifade etse de şimdilik fiili bir harekete geçemiyor. Buna karşın Türkiye ise ortak plan, ortak ticaret yolları teklifleri getiriyor, Ermenistan dahil. zaten barışçı yoldan böyle bir gelişme olursa, bu kültürel ve ticari bakımdan zamanla bizleri öne çıkartacak. İran ise bunu görüyor ve kendimi batırırım ama sizi de kavuşturmam havasında....
Bakalım zaman neler getirecek
