Bu TS-1400 motoru tamamen bitirildi diyelim.
Bundan sonra sıradaki stratejik motor adımı ne olacak?
Yani biz bu motoru yaparak neyin önünü açtık...?
Turboşaft her türlü motor , bu TS-1400 motor teknolojisi üzerinden üretilebiliyor diye biliyorum...
Bu motordan edindiğimiz malzeme ve imalat kabiliyetiyle Turbofan motorun önü açıldı mı?
Yoksa turbofan motor ile ürettiğimiz bu turboşaft motor çok farklı özellikler mi içeriyor?
Çok heveslenmeyelim mi turbofan motor için?
Sn serkan1976,
Çok güzel noktaya değindiniz. Eğer ki Mahmut Akşit Romanya’yı kendisine rakip görüyorsa ayıp etmiş. Romanya, Henri Coanda ile 1910’da jet teknolojisini denemiş ve teorik olarak incelemiş. Şu an jet motoru üretmiyor.
Ama bir Ukrayna ile de kendisini şu aşamada karşılaştıramaz. Ukrayna, çalışır ve kullanılan türbofan imal edebilen bir ülke. Bizim daha yeni yaptığımız turboşaft motorumuz bile uçmadı. Bırakın türbofanı.
TS1400 ile Türkiye bir milat atlamış vaziyette. Çok yüksek ısıda çalışan yekpare kristal ve katmanlı üretim teknolojileri ile motor üretebilen bir fabrika konumuna geliyor TEI. Bu çok önemli bir nokta. Keşke bu motoru Gökbey’e takıp çalıştırsalardı. Acele ettiler seremoni yapacağız diye. Bu motor Gökbey’le ve Atak T-129 ile uçmaya başlayınca çok daha emin adımlarla ilerleyeceğiz.
Şu anda TEİ’nin üretimini yaptığı Blackhawk helikopter motoru T700-TEI-701D %70’e yakın yerli parçaya sahip deniyor. Benim için en önemli tarafı, GE’nin bu motorunun tüm yüksek ısı altında çalışan parçalarını da TEI yapıyor. Demek ki bu kabiliyet var.
Gelelim TS1400’den yeni turbofan motor geliştirmeye; Bu imkansız. TS1400 radyal hava akışlı iki kademe kompresör iki kademe türbinli basit bir motor. (T700 motoru çok daha karmaşık - 5 kademe eksenel , 1 kademe dairesel akışlı kompresörlerle 4 kademe türbinli - ama TEI bunu da yapıyor) . TS1400, jet itkisi sağlayan bir motor değil. Helikopter rotorunu çeviren şaftı çeviren bir motor. TS1400 motorunu çekirdek olarak alıp “tekrar imal” ederseniz bu ebattaki bir motordan 8550-9500lbf gücünde bir turbojet/turbofan yapabilmek mümkün. Hürjeti uçuracak f404 ve MMU’yu uçuracak F110 motorları çok daha büyük ve güçlü motorlar. Ve itki yaratabilmeleri için eksenel hava akışlı motorlar. Bu motorlarda kullanılan türbin bıçakları gibi parçalarda daha büyük. Tek parça kristalde olsa bu parçalarda yüksek ısı altında oluşan genleşmenin kontrolü daha zor. Bu zorluğu aşıp turbofan motoru yapmak kolay değil. Ama TEI de bu bilgi birikimi teorik olarak var. F110 motorunun montajı ve parça imalatını yapan bir fabrika olarak olaya sıfırdan başlamıyor. 3 yıl önce Mahmut Akşit’e sorduklarında 11 yıl demişti. Ama tek parça kristali henüz yapmamışlardı. Şu anda bir daha sormak lazım derim!
Evet bu motor ile türbofan motor yapımı için gereken yolun önü açıldı. Bence zaman meselesi.
