Mısır'da haftalarca süren protestoların sonucunda Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek'in 30 yıldır sürdürdüğü görevinden ayrılmasının ardından Ortadoğu'da sular durulmuyor.
Peş peşe birçok ülkede hükümet karşıtı protestolar düzenleniyor. Zaman zaman yaşanan çatışmalar nedeniyle can kayıpları ve yaralanmalar olduğu bildiriliyor.
Kuzey Afrika'yı da içine alan geniş Ortadoğu bölgesinde son durum:
İran
İran devlet televizyonunun internet sitesinde, başkent Tahran'da hükümet yanlıları ile karşıtlarının çatıştığı duyuruldu. AFP ajansının haberine göre, rejim yandaşlarıyla muhalifler arasındaki çatışmalar, geçtiğimiz günkü gösterilerde hayatını kaybeden Sanei Jale isimli öğrencinin cenaze töreninde yaşandı.
Tahran'daki muhalefet gösterisinde vurularak öldürülen Jale konusunda taraflar birbirini suçluyor. Hükümet Jale'yi muhaliflerin öldürdüğünü iddia ederken, muhaliflere ait internet siteleri ise İranlı öğrencinin güvenlik güçleri tarafından vurulduğunu öne sürüyor.
İran'da bu hafta içinde düzenlenen protesto gösterilerinde iki kişi hayatını kaybetmişti
LİBYA
Libya'nın Bingazi kentinde hükümet karşıtlarıyla güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmalarda en az 14 kişi yaralandı.
Associated Press haber ajansı, ülkenin en büyük ikinci kentindeki çatışmaların dün akşam saatlerinde gerçekleştiğini bildirdi. Gösterilerin bugün de başkent Trablus, Bingazi ve diğer şehirlerde de devam ettiği ifade edildi.
Ajansın görgü tanıklarına dayanarak verdiği haberinde, protestocuların Başbakan Bağdadi el Mahmudi'nin istifa etmesini istedikleri belirtildi. Ancak Libya lideri Muammer Kaddafi aleyhine slogan atılmadığı bildirildi.
Ülkenin birçok kentindeki protesto gösterileri devam ederken, Reuters'a konuşan bir insan hakları aktivisti, yasaklı örgüt Libya İslami Mücadele Grubu'na üye olduğu için tutuklanan 110 kişinin bugün içinde serbest bırakılacağını söyledi.
BAHREYN
Bahreyn'in başkenti Manama'da hükümet karşıtı protestocuların eylemleri sürüyor. Dün Bahreyn Kralı'nın gösterilerde polis kurşunlarıyla hayatlarını kaybeden iki protestocu için özür dilemesine rağmen bugün göstericiler bir kez daha şehrin ana meydanındaki anıtın çevresinde toplanıyor.
Siyasi reform ve insan haklarında düzenleme talep eden protestocular dağılmayı reddediyor. Bahreyn'de bulunan ancak güvenlik gerekçeleriyle adı açıklanmayan El Cezire muhabiri bugün sabah erken saatlerden itibaren binlerce göstericinin meydanda toplanmaya başladığını belirtti.
"Göstericiler çok iyi organize olmuş durumda. Manama'nın İnci Kavşağı Bahreyn'in Tahrir Meydanı gibi olacak diyorlar" ifadelerini kullanan El Cezire muhabiri bazı protestocuların kavşaktan başlayarak bir yürüyüş düzenlemeyi planladığını bazılarının ise meydanı işgal etmeye devam etmeyi düşündüklerini söyledi.
Dün Bahreyn Kralı Şeyh Hamid bin İsa el Halife televizyona çıkarak "iki sevgili oğlumuzun ölümü" için başsağlığı dilemiş ve bir komitenin bu ölümleri soruşturacağını belirtmişti.
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü PJ Crowley ise basın mensuplarına yaptığı açıklamada, "ABD Bahreyn'deki protestolarda yaşanan şiddet olaylarından dolayı çok kaygılı. Bütün tarafları şiddetten kaçınmaya ve itidale çağırıyoruz" dedi.
Bahreyn, Washington'ın bölgedeki en önemli müttefiklerinden biri.
"REFORMCULARI ASIN"
İranlı Milletvekilleri Muhalefet Liderlerinin Ölüm Cezasına Çarptırılmasını Talep Etti.
İran'da pazartesi günü reformcuların gösterilerinin sert bir şekilde bastırılmasının ardından bazı İranlı milletvekilleri daha da ileri giderek, muhalefet liderlerinin ölüm cezasına çarptırılmasını talep etti.
İran resmi basın kuruluşlarının verdiği bilgiye göre talebe gerekçe olarak, Mısır ve Tunus'taki gösterilere destek vermek amacıyla muhalefet tarafından düzenlenen protestolar için resmi izin alınmaması gösterildi.
İran hükümeti Mısır ve Tunus'taki protestolara her ne kadar destek verdiğini açıklasa da, benzer protestoların kendi ülkelerinde yapılmasına izin vermiyor. İranlı muhalif liderler Mir Hüseyin Musevi ve Mehdi Kerrubi'nin önderliğinde daha fazla demokrasi için barış içinde düzenlenmek istenen protesto gösterileri, İranlı güvenlik güçleri tarafından sert bir biçimde bastırılmıştı.
Güvenlik güçleri göz yaşartıcı gaz kullanmış, çıkan olaylar sırasında en az iki kişi hayatını kaybetmişti. Bazı İranlı milletvekilleri şimdi de muhalefet liderlerinin ölüm cezasına çarptırılmasını talep ediyor.
Yeşil hareket sürüyor
2009 yılında İran'da yapılan tartışmalı devlet başkanlığı seçimlerinden bu yana daha fazla demokrasi için reform yanlıları tarafından başlatılan "Yeşil hareket" İran hükümetinin tüm baskısına rağmen devam ediyor.
Tahranlı Fateme Govarai muhalif liderlerin idam edilmesi talebinin altında hükümetin protestolardan duyduğu çekincenin yattığına işaret etti.
Govarai "Bence pazartesi günü düzenlenen gösteriler hükümetin uykularını kaçırdı. Mecliste olaylarla ilgilenen bir komisyon kuruldu. Ardından muhalefet liderlerini korkutmaya ve üzerlerinde baskı sağlamaya yönelik girişimler geldi. Söz konusu ceza talebinin uygulanacağını düşünmüyorum. Çünkü bunun hükümete olumsuz birçok etkisi olur" dedi.
İran ve Batılı ülkeler arasında yaşanan gerginlik nedeniyle İran'daki protestolar özel bir konuma sahip. Berlin'de yaşayan İran uzmanı Mehran Barati bastırılmak için ne yapılırsa yapılsın, siyasi reformlar gerçekleşene kadar İran'daki protestoların sona ermeyeceği görüşünde. Barati "Bu hareket sona ermeyecek.
İranlılar 30 yıldan beri bekliyor. Artık zamanı geldi. İnsanlar haklarını istiyor. Rejim bunu reddetmeye devam ettiği sürece, protestolar dinmeyecek. Burada sorulması gereken soru 'Ne zamana kadar?'. 2 ay mı, 3 ya da 6 ay mı? Yoksa sadece 2 hafta mı? Bunu kestirebilmek mümkün değil" açıklamasını yaptı.
Devrim muhafızları çözülüyor mu?
Öte yandan Barati, İran'da reform yapılmasının Mısır ya da Tunus kadar kolay olmayacağının da altını çizdi. Barati bunu nedenini şöyle açıkladı: "Mısır'daki protestoların başarıya kavuşmasının temelinde muhalefet ile ordu yönetimi arasında söze dökülmemiş bir işbirliği bulunması yatıyordu. Bu nedenle protestolar şiddetle bastırılmadı. İran'da durum böyle değil. İran'daki silahlı güçler yani devrim muhafızları bir çeşit sindirme ve yok etme işlevi görüyor. Bu acımasız ordunun halkla dayanışma göstereceğine dair en ufak bir belirti bile yok"
Ancak Fateme Govarai bu görüşe katılmıyor. Govarai son dönemde bazı devrim muhafızlarının da düşüncelerinin değişmeye başladığına dair haberler aldıklarını kaydetti. Govarai "Kulağımıza devrim muhafızlarının katı düşüncelerinde de bazı kırılmalar yaşandığıyla ilgili haberler geliyor. Bu sayede muhaliflere yönelik şiddet ve baskıların da azalmasını bekliyoruz" şeklinde konuştu. İran'daki demokratikleşme sürecinin önünde daha uzun bir yol bulunsa da, İranlı gençler Yeşil Hareket'ten vazgeçmek niyetinde görünmüyor. (Cihan Haber Ajansı)
