KAAN 5. Nesil Savaş Uçağı Projesi

[Yasar]

geçen sene şöyle bir demeç verilmiş.
en somut bilgi kırıntıları burada;  ama sonrasına dair bir haber yok.
bu haber yayınlanalı   bir buçuk yıl olmuş. acaba hangi aşamadalar şu an?





"10.01.2020
Milli Muharip Uçak'ın yerli motor üretimi 'dörtlü çalışmayla' sürüyor


         
İstanbul
TR Motor Genel Müdürü Osman Dur, 80 kadar mühendisin Milli Muharip Uçak'ın yerli ve milli motor tasarımında görev aldığını belirterek, "2026-2027 gibi motorumuzda ilk çalıştırmayı sağlayacağız. Daha sonra da test çalışmaları başlayacak. 2029 gibi Milli Muharip Uçağımız yerli motorumuzla uçacak." dedi."


https://www.aa.com.tr/tr/bilim-teknoloji/milli-muharip-ucakin-yerli-motor-uretimi-dortlu-calismayla-suruyor/1698483

Sn korsan,
Sizde bilirsiniz; TR Motor denen yapı, aslında 80-100 mühendisten oluşan ve bir büyük binananın 2-3 katında çizim ve projelendirme yapan bir şirket.
Motor imal edebilme kabiliyetleri yok. Bu işi yapacak olan iki adres var Türkiye’de ; TEI ve Kale.
TR Motorun ortaklığından Katar çıkarıldıktan sonra, Kale/RR ortaklığı yeni isterlere göre yeni bir motor inşa projesi ile tekrar bu yıl sonuna kadar TR Motor’a dönüş yapacaklarını bildirmişlerdi. Bakalım göreceğiz. Nasıl bir öneri/teklif ile gelecekler?
Şu anda bu uçak için istenilen özgün motorun, 27000lbf kuru itki ve 35000lbf AB’li itki üretebilen bir yapıda olacağı yönünde düşünce var. Böyle güçlü ve büyük bir motorun yapımı da zor. (F110GE132 motorundan 34-35000lbf AB’li güç almak mümkün diyordu GE.)
Yüksek Super Cruise hızı için ve ebatları büyütülen TFX için böyle bir motor düşünülüyor.
Ne kadar başarılı olunur, zaman gösterecek. Ancak böyle bir motoru üretmede büyük firmalar dahi zorlanacak ken, bizim bu işe soyunuyor olmamız ilginç.

[serkan1976]

Ben , Trmotor genel müdürü Osman Dur kadar iyimser bir insan hayatımda görmedim.

Atıyor desem koca profesörlük kurumuna hakaret olacak...Ben en iyisi susayım

[korsan]

valla ben milli savaş uçağı motoru üretebilecek yerler listesine kale'yi yazarken ellerim titriyor niyeyse,  som motoru nerelerde kaldı?


Osman bey çalışan bir tank motorunu pat diye  önümüze koyuverdi.
uçak motoru için sözleşme 2018 yılında imzalanmış, 2026 ilk çalıştırma deniliyor;  yani sıfırdan ilk çalıştırmaya 8 yıl takvim konulmuş.
4 ay sonra bu takvimin tam 3 yılı dolacak. o takvimin neredeyse yarısına  yaklaşılmış bile.

ben hala  RR'ye dümeni kırmamış olmamızı, motor konusunda  takvime uygun bir ilerleme olabileceğine yormak istiyorum açıkçası.

[Yasar]

valla ben milli savaş uçağı motoru üretebilecek yerler listesine kale'yi yazarken ellerim titriyor niyeyse,  som motoru nerelerde kaldı?


Osman bey çalışan bir tank motorunu pat diye  önümüze koyuverdi.
uçak motoru için sözleşme 2018 yılında imzalanmış, 2026 ilk çalıştırma deniliyor;  yani sıfırdan ilk çalıştırmaya 8 yıl takvim konulmuş.
4 ay sonra bu takvimin tam 3 yılı dolacak. o takvimin neredeyse yarısına  yaklaşılmış bile.

ben hala  RR'ye dümeni kırmamış olmamızı, motor konusunda  takvime uygun bir ilerleme olabileceğine yormak istiyorum açıkçası.

RR’den de henüz bir geri dönüş yok. Bu sene sonuna kadar dönmezlerse bu işi kendimiz çözeceğiz demektir.
Som motorunda haklısınız. Bu sene seri üretim başlıyor diyorlardı. Ktj3200, yapısal olarak FransızTR40’dan farklı olduğundan, onu çıkar bunu tak olmuyor. Motor çalışıyorda olsa Som’a entegre edilmesi zaman alıyor. Ben Kale olarak tek başlarına bir TEİ olamayacaklarını biliyorum. Ama Pratt&Whitney için f135 motorunun bir çok parçasını üreten bir ortak kuruluşları var. RR ile de ortak bir şirketleri var. Belli seviyede bir becerileri mevcut.
Osman Dur’un şirketi, Batu ve Fırtına motorlarını yapmadı. BMC bu işi becerdi. Ama nasıl becerdi? G Kore Doosan ve İngiliz David Brown firmalarının know-how girdileri ile becerdiler.
Aslında becerdiler lafı biraz erken. Henüz her iki motorda şanzımanlı test safhasından geçmediler. Hatta Batu’nun ilk ateşlemesi bile yapılmadı diye biliyorum.

[korsan]

ben RR'den bir geri dönüş beklemiyorum bu ortamda.
bize teklif getirildiğinde ortada resmi bir CAATSA yoktu.
adamlar basit bir kamerayı bile sattırmıyor,  öbürüyse denizcilere top vermiyor, diğeriyse tank motoru satmıyorken  RR hangi ayrıcalıkla bizim en önemli  müşkülümüzü çözecek?
İngiltere belki ikinci Dünya savaşından beri ilk defa ABD ile bu kadar yakın dayanışma içinde; biz farkında değiliz.
Rusya'ya yakın olan herkes kaybedecek.

[Yasar]

ben RR'den bir geri dönüş beklemiyorum bu ortamda.
bize teklif getirildiğinde ortada resmi bir CAATSA yoktu.
adamlar basit bir kamerayı bile sattırmıyor,  öbürüyse denizcilere top vermiyor, diğeriyse tank motoru satmıyorken  RR hangi ayrıcalıkla bizim en önemli  müşkülümüzü çözecek?
İngiltere belki ikinci Dünya savaşından beri ilk defa ABD ile bu kadar yakın dayanışma içinde; biz farkında değiliz.
Rusya'ya yakın olan herkes kaybedecek.

İngiltere, BAE ile TFX projesinde bizimle çok yakın çalışıyor. Zamanın muhafazakar partili başbakanı Theresa May, Başbakan olur olmaz ve Brexit kararı alındıktan hemen sonra, ABD’den sonra ilk olarak Türkiye’ye gelmiş ve bir dizi ortaklık anlaşması imzalamıştı. Bu anlaşmalar ile İngiliz firmalara Türkiye’ye dönük açık kart vermişti.
Basit kamera dediğiniz, Kanada’nın ve dünyada o kadar iyisini ve hafifini yapan pek yok. Kanada’nın ihraç şartlarına uymayan gene Türkiye. 3üncü ülkelere ihraç hakkı olmadan bu kameraları taşıyan TB2’leri Azerbaycan’a sattık.
Denizcilere top vermeyen İtalya. Aslında vermemekten ziyade teslim süreleri çok uzun. Denizcilerden gelen haberlere göre, biz yumurta deliğe gelinceye kadar bekleyip ondan sonra en son anda sipariş verdiğimizden teslim süreleri de uzun sürüyormuş. Bu arada laf arasına Avrupa topluluğunun ambargo uygulaması durumunda buna uyacakları konusunu sıkıştırmaları bizi rahatsız etmiş. Vermeyiz dememişler. Hatta oto melara’nın bir çok parçasını MKE yapmaktaymış zaten.
Tank motoru satmaya yanaşmayan Almanya. Almanya zaten açıktan açığa Kuzey Suriye’de kullanılabilecek her türlü askeri malzemeye ambargo koymuş durumda.
İngiltere, 2inci dünya savaşından sonra her zaman ABD’nin Avrupa’daki kapısı ve eli, kulağı olmuştur. Savunmada birbirlerine çok bağlı ve girift bir yapıları vardır. RR olsun BAE Systems olsun, ABD ordusunun birçok projesinde yer alırlar. Ama İngiltere dış konularda kendi çıkarları doğrultusunda karar alma konusunda, hele ABD nin şu dönemki zayıf dış politikası ve Orta Doğu Afganistan gibi bölgelerdeki varlığını azalttığı dönemde, öncelikli olarak kendi yararlarına uygun kararlar alacaktır. AB’ye karşı kendi yanında olan bir Türkiye, İngiltere için çok önemli. Şu anki bizim yönetimin tüm ters politikalarına rağmen İngiltere, bize karşı ters bir adım atmış değil. Bilakis tüm uluslararası platformlarda bize destek sağlamış durumda.
Ben hala ümitliyim.

[Yasar]

https://www.savunmasanayiidergilik.com/tr/HaberDergilik/Yerli-3D-metal-yaziciyla-1x1x1-5-metre-ebadinda-metal-baski-yapiliyor

TFX ve motorlarında sıkça kullanılan 3D printer, diğer adıyla katmanlı üretim tekniği için gerekli “Printer” lerin önemi ne kadar anlatılsa yetersiz kalır.
İstanbul’da Alloy Additive adında bir firma bu printer lerin üretimini yapıyor artık. Ve yaptıklar baskı makinesi ile katmanlı teknoloji ile 1x1x1.5 m ebadında bloklar üretebiliyorlar.
Bu mükemmel bir olay. Artık geçmişte dışa bağımlı olan bu makinelerin elimizde hazır olması savunma sanayii firmalarına büyük katkıda bulunacak.

[serkan1976]

Ben önceki görüşümü tekrarlayayım.

2030'lara 100 adet F-110 motorlu MMU Block-1 şeklinde 4.5 nesil uçakla gireriz...
Bu kadar üretim de bizim gazımızı almaya yeter...


MMU'yu yaparız bundan şüphem yok ama motorun yerli olması verilen bu tarihlere çok zor yetişir.

RR+Kale cephesine bir yanıt verilmemesini bazı arkadaşlar ;"yerli motor çalışmaları galiba iyi gidiyor " şeklinde yorumluyor ama somut şeyler görmemiz lazım ...
Ben onlar kadar iyimser değilim maalesef..
Çakma F-110 çıkarabilirse TEİ öpüp başıma  koyarım...

[Yasar]

Devamlı, her işi özgün olarak ve ABD’den yalın şekilde yapalım, diyenlere yanıt olarak, aşağıda M5 Dergi de çıkan TEİ yazısını okumalarını salık vermek gerekir.

http://www.savunmasanayiidergilik.com/tr/HaberDergilik/Turk-muhendisleri-gelistirdi-ucak-motorlarina-yonelik-kalite-olcumunde-oncu-oldu

Mahmut Akşit bir çok konuda ne kadar beceri kazandıklarını ve 6 milyar dolarlık hazır siparişi övünerek anlatıyor. Bunları GE ile olan ortaklık olmasa yapamazlardı. ABD ile ilişki demek bir ayağımızın yeni teknoloji üreten noktalarda olması demektir.
Bu dengeyi çok iyi yönetip, kuyruğu kaptırmadan bilgi akışını daim tutmak çok önemlidir.

[serkan1976]

PÜF NOKTASI

Vaktiyle testi ve çanak çömlek imal edilen kasabalardan birinde, uzun yıllar bu meslekte çalışan bir çırak kalfa olup artık kendi başına bir dükkân açmayı arzu eder olmuş. Ne yazık ki her defasında ustası ona:

— Sen, demiş, daha bu işin püf noktasını bilmiyorsun, biraz daha emek vermen gerekiyor.
Ustanın bu sonu gelmez nasihatlerinden sıkılan kalfa, artık dayanamaz ve gidip bir dükkân açar. Açar açmasına da yeni dükkânında güzel güzel yaptığı testiler, küpler, vazolar, sürahiler onca titizliğe ve emeğe rağmen orasından burasından yarılmaya, yer yer çatlamaya başlar. Kalfa bir türlü bu çatlamaların önüne geçemez. Nihayet ustasına gider ve durumu anlatır.

Ustası:
— Sana demedim mi evladım, sen bu işin püf noktasını henüz öğrenmedin. Bu sanatın bir püf noktası vardır.

Usta bunun üzerine tezgâha bir miktar çamur koyar ve:
— Haydi, der, geç bakalım tezgâhın başına da bir testi çıkar. Ben de sana püf noktasını göstereyim.

Eski çırak ayağıyla merdaneyi döndürüp çamura şekil vermeye başladığında usta önünde dönen çanağa arada sırada “püf!” diye üfleyerek zamanla testiyi çatlatacak olan bazı küçük hava kabarcıklarını patlatıp giderir. Böylece çırak da bu sanatın püf denilen noktasını öğrenmiş olur.

Her sanatın incelik gereken nazik kısmına da o günden sonra püf noktası denilmeye başlanır.