TEİ MOTOR PROJELERİ

[Gökbörü]

https://t24.com.tr/haber/rolls-royce-dunyanin-ilk-hidrojen-yakitli-ucak-motorunu-gelistirdi,1075783

Yahu bir tane de bize motor yapıversene RR...

Yapmiyorum ama sor bakalim bir niye Yapmiyorum:)

[Yasar]

İlk 4 maddeyi biliyordum. Gerisi için teşekkür ederim. Ben bir de şunu merak eediyorum Yakınsak-Iraksak nozul artyakıcısız bir motorda bulunabilir mi?

F22, EF2000, Su57 gibi Jet motorlu uçaklar nasıl supercruise yapıyor? Tamam hepsinde artyakıcı var ama çalıştırmadan süpersonik hızda uçuyorlar. Çünkü, kuru itkileri yüksek motor kullanıyorlar. Süpersonik hızda uçmak için convergent-divergent nozül şart.
Uzay mekiğinin roket nozülleri de aynı şekilde convergent-divergent nozüldür.

Art yakıcısız motorda da convergent-divergrnt nozül kullanılabilir. Ve de motorun kuru itkisi yüksekse süpersonik uçuşa elverir. Ama modern savaş uçağı motoru yapımında mutlaka art yakıcı bulunur. Çünkü ani hızlanma kabiliyetini ancak art yakıcıyla elde edebilirsiniz.

[Heartbang]

İlk 4 maddeyi biliyordum. Gerisi için teşekkür ederim. Ben bir de şunu merak eediyorum Yakınsak-Iraksak nozul artyakıcısız bir motorda bulunabilir mi?

F22, EF2000, Su57 gibi Jet motorlu uçaklar nasıl supercruise yapıyor? Tamam hepsinde artyakıcı var ama çalıştırmadan süpersonik hızda uçuyorlar. Çünkü, kuru itkileri yüksek motor kullanıyorlar.

uçağın gövde yapısı iyi optimize edildiği zaman kuru itkiye ihtiyaç duyulmadan da supercruise yapılabilir. Bunun en bilinen örneği ETF ihalesinde F15 Strike Eagle ile kapışan F16XL'dir. İhale sonrası NASA'ya devredilen iki F16XL prototipi GE F110-129 motoru takıldıktan sonra supercruise kabiliyeti kazanmıştır.

[serkan1976]

Süpercruie olunca ne oluyor , daha az yakıtla daha çok menzil mi sağlıyor?Bu feda edilebilir bir özellik değil mi?

Supercruise olmayan ve art yakıcisını açmayan bir uçak stealh görevler icraa edemez mi anlamında sormuştum.Yani 1 veya 1.5 mach her neyse bu hıza ulaşmadan da derin darbe görevi icraa edilemez mi?

[Archangel99]

Art yakıcı kullanmadan ses üstü hızlarda gidebiliyor. Art yakıcı ani hızlanmalarda işe yarasa da çok fazla yakıt tüketmesi nedeniyle menzili kısaltıyor. Üstelik motorun sıcaklığı daha da artıyor ve uçağın termal gizliliğinin önüne geçiyor.

5. nesil bir jet istiyorsan feda edilebilir bir özellik değil maalesef. Art yakıcı verimsiz bir sistem. Dediğim gibi ani hızlanmalarda kullanılıyor ama sürekli kullanamazsın çünkü yakıtı çok kısa süre içinde bitirir ve motorun sıcaklığını arttırır dolayısıyla dışarı çıkan sıcaklıkta artar. Bu da uçağın termal gizliliğinin ortadan kalkmasına neden olur. Supercruise uçaklar art yakıcı kullanmadan 1,3, 1,4 mach hızlarda gidebiliyor. Supercruise özelliği olmayan uçaklar ses üstü hıza çıkmak için art yakıcı kullanmak zorundayken supercruise olan uçaklar art yakıcı kullanmadan da ses duvarını aşabiliyor. Tabii daha üstü hızlarda art yakıcı yine şart. Ama dediğim gibi art yakıcı çok fazla yakıt tüketiyor ve sürekli kullanılmasını imkansız kılıyor. O nedenle genelde kalkış yahut ani hızlanma gerektiren durumlarda tercih ediliyor.

NOT: TUSAŞ, MMU/TF-X'in supercruise özelliğine sahip olacağını daha önce açıkladı. Supercruise sadece motorla alakalı bir durumda değil. Uçağın aerodinamik tasarımı, taşıdığı yük gibi parametrelerde supercruise özelliğini etkiliyor.

[İbrahim]

Süpercruie olunca ne oluyor , daha az yakıtla daha çok menzil mi sağlıyor?Bu feda edilebilir bir özellik değil mi?

Maalesef feda edilebilir bir özellik değil. Üretilen uçağın 5. nesil olması için gerekli. Uçağın tam ağırlığı ile, yani dahili ve ek yakıt tankları ile tüm silah istasyonları dolu bir biçimde devamlı olarak sesüstü hızda kalması gerekli.

1 Mach’tan küçük hızlar Sesaltı ya da Sübsonik
0.8 Mach ile 1.2 Mach arasındaki hızlar Transonik
1.2 Mach’tan büyük, 5 Mach’tan küçük hızlar sesüstü ya da süpersonik denir.

Kuru itkisi yüksek ve yakınsak ıraksak nozüllü motorlara ihtiyacımız var. ama tek sorunumuz bu da değil uçağın aerodinamk yapısı, hava alıklar vs. de optimize edilmeli hatta yüksek hızlarda uçağın termal gizliliğinin zarar görmesini de engellememiz gerek

[Yasar]

İlk 4 maddeyi biliyordum. Gerisi için teşekkür ederim. Ben bir de şunu merak eediyorum Yakınsak-Iraksak nozul artyakıcısız bir motorda bulunabilir mi?

F22, EF2000, Su57 gibi Jet motorlu uçaklar nasıl supercruise yapıyor? Tamam hepsinde artyakıcı var ama çalıştırmadan süpersonik hızda uçuyorlar. Çünkü, kuru itkileri yüksek motor kullanıyorlar.

uçağın gövde yapısı iyi optimize edildiği zaman kuru itkiye ihtiyaç duyulmadan da supercruise yapılabilir. Bunun en bilinen örneği ETF ihalesinde F15 Strike Eagle ile kapışan F16XL'dir. İhale sonrası NASA'ya devredilen iki F16XL prototipi GE F110-129 motoru takıldıktan sonra supercruise kabiliyeti kazanmıştır.

Sn Heartbang,
Terminolojide bir hata var zannedersem.
Kuru itki yani askeri itki (military thrust) demek art yakıcısız elde edilen itkidir.
Art yakıcı kullanılarak elde edilen itkiyede ıslak itki (wet thrust) dendiği olur. Art yakıcı biliyorsunuz motorun alçak basınç türbinlerinden atılan 8-900 santigrat sıcaklığındaki gazların üzerine bolca yakıt püskürttüğünüzde elde edilen verimsiz ani itkidir.
Kuru itki kullanmıyorsanız, sizin dediğinize göre, uçak nasıl uçuyor?
Yaş itki kullanılmadan demek istediniz herhalde!

Benim yazdığımı yanlış anlamışsınız. F22’’nin f119 motoru art yakıcısız yani kuru itki olarak 26000lbf itki veren bir motor. Art yakıcısıyla ise 35000lbf  yaş itki veriyor. Bu yüksek kuru itki ile 1.8 mach supercruise kabiliyetine ulaşıyor.

Öncelikle “Supercruise” olayını iyi tarif etmek lazım. ABD, art yakıcısız ve kuru itkiyle 1.5 mach üzerinde yapılan uçuşa Supercruise diyor. Bunu becerebilen uçaklar ise F22, EF2000 ve SU57.
Diğer Batılı kaynaklar ise art yakıcısız yapılan 1+ mach hıza “Supercruise” diyor.

Diğer Batılıların dediğini baz alırsanız, F16 ve F15 uçaklarıda yüksek irtifada hafif yükle rahatça art yakıcısız süpersonik uçuş yapar. Evet “Airframe” önemli bir faktördür. Saab Gripen E modeline F414 takıldıktan sonra kuru itki de elde edilen 2000lbf lik bir artış ile bu uçak, Batılı kaynakların Supercruise kabiliyetine ulaşmıştır. Burada Brezilyalı Akaer şirketinin Gripen’in Airframe tasarımı üzerinde yaptığı ek çalışmalar çok etkin olmuştur.

[Yasar]

Süpercruie olunca ne oluyor , daha az yakıtla daha çok menzil mi sağlıyor?Bu feda edilebilir bir özellik değil mi?

Bildiğimiz jet uçakları art yakıcısız süpersonik uçamazlar. Art yakıcı ile ise korkunç bir yakıt harcarsınız.
Supercruise ile ise çok daha az yakıtla Süpersonik uçarak hedefinize gidip gelebilirsiniz. Çabuk ulaşmak istediğiniz savaş alanı varsa oraya daha çabuk varır ya da çabuk kaçmak istediğiniz bir yerden Supercruise kullanarak daha çabuk kaçarsınız. Supercruise yaparken atacağınız Stand-Off füzeleriniz çok daha uzun menzillere ulaşacaktır.

[Yasar]

Süpercruie olunca ne oluyor , daha az yakıtla daha çok menzil mi sağlıyor?Bu feda edilebilir bir özellik değil mi?

Maalesef feda edilebilir bir özellik değil. Üretilen uçağın 5. nesil olması için gerekli. Uçağın tam ağırlığı ile, yani dahili ve ek yakıt tankları ile tüm silah istasyonları dolu bir biçimde devamlı olarak sesüstü hızda kalması gerekli.

1 Mach’tan küçük hızlar Sesaltı ya da Sübsonik
0.8 Mach ile 1.2 Mach arasındaki hızlar Transonik
1.2 Mach’tan büyük, 5 Mach’tan küçük hızlar sesüstü ya da süpersonik denir.

Kuru itkisi yüksek ve yakınsak ıraksak nozüllü motorlara ihtiyacımız var. ama tek sorunumuz bu da değil uçağın aerodinamk yapısı, hava alıklar vs. de optimize edilmeli hatta yüksek hızlarda uçağın termal gizliliğinin zarar görmesini de engellememiz gerek

Evet 1 Mach altı uçuş subsonik yani ses altı uçuştur.

Transonik uçuş ise neredeyse 1Mach hızında gerçekleşen uçuştur. Uçak ses hızına çok yaklaşır. Arada bir ses hızını geçmeye yeltenir ama tam geçemez. Ancak uçak etrafında hareket eden havanın hızı süpersonik olabilir.  Bu hıza transonik hız denir. NASA’nın konuyla ilgili izahı aşağıdaki linkte mevcut.

https://www.grc.nasa.gov/www/k-12/airplane/hisub.html

1+mach ile 5 mach arası Süpersonik hızdır.
5+ mach ise hipersonik olarak tanımlanır.

[Heartbang]

İlk 4 maddeyi biliyordum. Gerisi için teşekkür ederim. Ben bir de şunu merak eediyorum Yakınsak-Iraksak nozul artyakıcısız bir motorda bulunabilir mi?

F22, EF2000, Su57 gibi Jet motorlu uçaklar nasıl supercruise yapıyor? Tamam hepsinde artyakıcı var ama çalıştırmadan süpersonik hızda uçuyorlar. Çünkü, kuru itkileri yüksek motor kullanıyorlar.

uçağın gövde yapısı iyi optimize edildiği zaman kuru itkiye ihtiyaç duyulmadan da supercruise yapılabilir. Bunun en bilinen örneği ETF ihalesinde F15 Strike Eagle ile kapışan F16XL'dir. İhale sonrası NASA'ya devredilen iki F16XL prototipi GE F110-129 motoru takıldıktan sonra supercruise kabiliyeti kazanmıştır.

Sn Heartbang,
Terminolojide bir hata var zannedersem.
Kuru itki yani askeri itki (military thrust) demek art yakıcısız elde edilen itkidir.
Art yakıcı kullanılarak elde edilen itkiyede ıslak itki (wet thrust) dendiği olur. Art yakıcı biliyorsunuz motorun alçak basınç türbinlerinden atılan 8-900 santigrat sıcaklığındaki gazların üzerine bolca yakıt püskürttüğünüzde elde edilen verimsiz ani itkidir.
Kuru itki kullanmıyorsanız, sizin dediğinize göre, uçak nasıl uçuyor?
Yaş itki kullanılmadan demek istediniz herhalde!

evet, yaş itki kullanmadan demek istedim, karışmış