Türkiye Ukrayna Savunma Sanayii İlişkileri

[Yasar]

https://mobile.twitter.com/gucluakpinar/status/1462749193643204614?t=f21PFUnsxdXzzHjglmsYtg&s=19

Bunu kim hazırladıysa çok iyi bir hayal gücü varmış.
Ukrayna motorlarının içinde en güçlüsü AI-322-30, 6600lbf kuru ve 11000lbf AB itkili. Bunlardan iki adedi ile yeni bir çift motorlu Hürjet tasarımına ve imalatına girmek gibi masraflı bir işe kim girecek? Düşünce güzel de uygulamada başarılı olabilirliği münakaşa götürür.
Aksungur gibi uzun süre havada kalacak şekilde tasarlanmış bir UCAV’a çok yakıt yakan bir turboprop takmak pek akıl karı olamaz.
Sonra bizim amacımız kendi öz motorlarımızla bu aletleri uçurmak ise bu Ukrayna sevdasından vazgeçmemiz lazım derim. Ara çözüm olarak düşünmenin ötesine geçilmemeli. Yok ille de ortak çalışacağız deniyorsa bu motorlardan kullanacak olduklarımız bizim de teknik katkımızla (tek kristal türbin kanatçıkları vb) Türkiye’de üretilmeli.

[Merzifonlu]

Sayın Yaşar'a katılıyorum. Eğer kallavi miktarlarda Ukrayna motoru alınacaksa, bu ancak iki şartın beraberce sağlanması ile mümkündür.

a) Bütün motorlar a'dan z'ye bizim tarafımızdan elden geçilerek güncel teknolojiyi yakalamaları sağlanacak. Öyle türbini tek kristal ile güncellemek de yetmez, ayrıca kompresörler de elden geçmelidir. Motor gövdelerinde kompozit malzeme ile hafifletme yapılmalı ve FADEC güncellemesi de şart.

b) Bunca yatırımı yapacağız ve fabrikalar Ukrayna'da, Rus işgali tehdidi altında iş görecek, öyle mi!? Hayatta olmaz. Üretim burada olacak. Ukrayna için çok lazımsa aynı tesisler orada da kurulabilir. Ama bizim kullanacağımız motorlar tümüyle bizim ülkemizde üretilmelidir. Parça üretmekten bahsetmiyorum, kullanacağımız motorun tamamı burada üretilmelidir.

@Yasar;

Bir tuhaflık daha var görselde: Çift motorlu MİUS hiç ama hiç olacak şey değil. Çift jet motorlu SİHA üretilecekse, ancak çok ileride, 6. nesil uçakları avlamak için düşünülebilir ve bu motorlarla da olmaz. Ona özel, çok yüksek irtifada iyi performans verecek motorlara ihtiyaç var. Evet, gerçekten de görseli hazırlayanda iyi hayal gücü varmış.

[serkan1976]

Ukrayna ile Türkiye'de ortak motor üretme planımız var mı?

Montaj da olsa Ukrayna'da İHA üretim fabrikası açtık Türkiye olarak...

Bu çok büyük bir jest değil mi? Rusya gibi bir ülkeyi karşımıza aldık...

Onlar da bir-iki motorlerını Türkiye'de üretsin...

Tabi bizimkilere sorsan "Biz bu motorları tek gözümüzle yaparız" derler orası da ayrı bir ego mevzusu...

[Merzifonlu]

Tabi bizimkilere sorsan "Biz bu motorları tek gözümüzle yaparız" derler orası da ayrı bir ego mevzusu...

Ego değil, zaman mevzusu. Bizim o motorlara şu anda ihtiyacımız var. Beş on sene sonra olmayacak.

Ukraynalılarda accuk akıl varsa, hem motorlarını bize bedavaya güncelletirler ve hem de üretim kapasitelerini yine bedavaya iki katına çıkartırlar. Üretimin ileride kesintisiz sürmesini de böylelikle garantiye almış olurlar.

[Yasar]

Sayın Yaşar'a katılıyorum. Eğer kallavi miktarlarda Ukrayna motoru alınacaksa, bu ancak iki şartın beraberce sağlanması ile mümkündür.

a) Bütün motorlar a'dan z'ye bizim tarafımızdan elden geçilerek güncel teknolojiyi yakalamaları sağlanacak. Öyle türbini tek kristal ile güncellemek de yetmez, ayrıca kompresörler de elden geçmelidir. Motor gövdelerinde kompozit malzeme ile hafifletme yapılmalı ve FADEC güncellemesi de şart.

b) Bunca yatırımı yapacağız ve fabrikalar Ukrayna'da, Rus işgali tehdidi altında iş görecek, öyle mi!? Hayatta olmaz. Üretim burada olacak. Ukrayna için çok lazımsa aynı tesisler orada da kurulabilir. Ama bizim kullanacağımız motorlar tümüyle bizim ülkemizde üretilmelidir. Parça üretmekten bahsetmiyorum, kullanacağımız motorun tamamı burada üretilmelidir.

@Yasar;

Bir tuhaflık daha var görselde: Çift motorlu MİUS hiç ama hiç olacak şey değil. Çift jet motorlu SİHA üretilecekse, ancak çok ileride, 6. nesil uçakları avlamak için düşünülebilir ve bu motorlarla da olmaz. Ona özel, çok yüksek irtifada iyi performans verecek motorlara ihtiyaç var. Evet, gerçekten de görseli hazırlayanda iyi hayal gücü varmış.

+1
Bu MIUS’ların başarılı olabilmeleri için stealth yapıda olmaları gerekiyor. AI-322-30 motorunu ABD’de TX (trainer jet) proğramı için Stavatti/Javelin jet uçağı var. Onda 2 adet AI-322-30 motoru kullanılıyor. 2 x11000lbf den 22000lbf itki ile uçuyor uçak. 55000ft irtifaya ve 1.6 mach hıza çıkıyor.

Bu motorlar 6600lbf kuru itki ile stealth süpersonik tek motorlu MIUS için uyar.  (Bizim çift motorlu Hürjet’e de çok iyi gelir.)

[serkan1976]

TF-6000 , hangi hava araçlarında kullanılabilir?
Bu motorun patent başvurusunu gördük ama kesin bir bilgi var mı?

İnternette dolaşırken forumlarda şöyle bir yorum gördüm :


" Eğer değiştirmedilerse TEI motorlarını pound (lbf) üzerinden, Kale ise Newton üzerinden isimlendiriyor. Buna göre TEI-TF6000 yaklaşık 27,000N/27kN'lik bir turbofan motor yapar. Rolls-Royce F405 Adour veya Honeywell F124 muadili gibi duruyor."

doğru mu bu bilgiler acaba?


Rolls-Royce Turbomeca Adour F405-RR-401 (Mk871)

Üretici: Rolls-Royce plc ve Turbomeca (Safran)
  İtki: 6.000 lbs
Maksimum Güçte Toplam Basınç Oranı: 11,3
Bypass Oranı: 0,8
İtme-Ağırlık Oranı: 4,62
LP-HP Kompresör Aşamaları: 2-5
HP-LP Türbin Aşamaları: 1-1
Yakıcı Tipi: Dairesel
Uzunluk: 77 inç (1,96 m)
Çap: 22,7 inç (57,7 cm)
Kuru Ağırlık: 1,299 libre (610 kg)
Platformlar: T-45 Goshawk
Fiyat/Birim Maliyet: 3,02 milyon $
İlk Çalıştırma: Bilinmeyen
İlk Uçuş: 8 Eylül 1968 (ilk Adour motoru)


Honeywell F124

Genel özellikleri
Tür: Turbofan
Uzunluk: 102,1 inç (259 cm)
Çap: 36 inç (91,4 cm)
Kuru ağırlık: 1050 lb (521,6 kg)
Bileşenler
Kompresör: 3 eksenel fan (düşük basınçlı kompresör) aşaması, 4 eksenel yüksek basınçlı kompresör aşaması, 1 santrifüj yüksek basınçlı kompresör aşaması
Türbin : 1 kademeli yüksek basınç türbini, 1 kademeli alçak basınç türbini
Verim
Maksimum itme : 6280 lbf (28 kN)
Genel basınç oranı : 19,4:1
Baypas oranı : 0.49:1
Türbin giriş sıcaklığı: 1,617 K (2.911 °R; 1.344 °C; 2,451 °F) [25]
Özgül yakıt tüketimi : 0,78 lb/lbf-saat (82.6 kg/kN-saat) [ doğrulama gerekli ]
İtme-ağırlık oranı : 5,3:1

[korsan]

bizim çift motorlu jet eğitim uçağı hikayemiz kapanmadan önce "Freedom Trainer "  uçağı  etrafında şekilleniyordu.
ondan bir veya iki tık daha iyi olabilir mi?  sorusuna cevap arıyorduk.

öyle çok imkansız işler değil,  bizim için  bile.
üstelik,  eğer gerçekçi bir çizgide gidilirse Ukrayna motorlarına ihtiyaç da kalmayabilir,  bu çizgideki bir uçak  için İTAR kapsamında olmayan bir fan motor da bulunabilir,  zaten,  ben yanlış hatırlamıyorsam "Freedom Trainer "  uçağındaki  motorlar da İTAR kapsamında değildi,  bu  nedenle de aynı motorun Hürjet  uçağında da aynen tercih edilebileceğine dair tahminler dile getiriliyordu.

[Yasar]

TF-6000 , hangi hava araçlarında kullanılabilir?
Bu motorun patent başvurusunu gördük ama kesin bir bilgi var mı?

İnternette dolaşırken forumlarda şöyle bir yorum gördüm :


" Eğer değiştirmedilerse TEI motorlarını pound (lbf) üzerinden, Kale ise Newton üzerinden isimlendiriyor. Buna göre TEI-TF6000 yaklaşık 27,000N/27kN'lik bir turbofan motor yapar. Rolls-Royce F405 Adour veya Honeywell F124 muadili gibi duruyor."

doğru mu bu bilgiler acaba?

Sn Serkan1976,
Bu yazılanlar doğru;
KTJ-3200 (Kale Turbo Jet 3200Newton)
TEİ-TJ300 (TEİ Turbo Jet 300lbf)
Bu mantıkla TF6000 de 6000lbf itkili bir TurboFan motor anlamına geliyor. Tabii burada bahsi geçen kuru itki ise bu türbofan , afterburner ile 10000+lbf itki verir.
Bu motorlardan en az iki adet olması lazım ki Hürjet gibi bir uçağı uçursunlar. Ama MIUS gibi bir drone’u gayet rahat süpersonik hıza çıkarabilir bu motorun teki.
Yalnız benzetilen motorlar çok eski motorlar;
RR Adour motoru, 1968’in teknolojisi,
Honeywell F124 ise 1979’un teknolojisi.
Bizim bunlardan daha üstün performans ve teknolojiye sahip motor yapıyor olmamız gerekir bu asırda artık.

[serkan1976]

Teşekkürler...

Bir soru daha;

Neden , TF-8000 ya da TF-5000  değil de 6000Ibf'lik bir motor ?

Bunun da bilimsel,teknik,mali bir nedeni var mı?

[Yasar]

Teşekkürler...

Bir soru daha;

Neden , TF-8000 ya da TF-5000  değil de 6000Ibf'lik bir motor ?

Bunun da bilimsel,teknik,mali bir nedeni var mı?

Benim aklıma gelen bir kaç nedeni var. Buraya sıralayalım isterseniz:
1. Öncelikle küçük çap motor üretmek daha kolay. (Burada çap olarak türbin çapı düşünülecek)
2. 6000lbf motoru, TS1400 çapında bir motor olarak düşünürsek, üretimi biraz daha kolaylaşacak demektir. Her ne kadar turboşaft motordan türbofan çıkarmak için motorda çok değişiklik yapılması gerekse de bazı kolaylıklar olacaktır.
3. Nasılsa Hürjet için f404 ve MMU için f110 motorlarını hazır alacağız diye, asıl önemli acil motor ihtiyacı olan MIUS için TF6000 üretmeye soyunmuş olmaları normal görünüyor.
4. Her ne kadar biz f110 motorunu yapabilecek kabiliyetteyiz deseler de, patent haklarını çiğnemeden sıfırdan yeni bir 30-35000lbf lik motor tasarlayıp yapmak büyük bir iş. Önce TF6000 ile başlayıp (bu aslında 10-11000lbf motordur), başarıp, bir büyüğüne geçmek en akıllıca yapılacak şeydir.
5. TF5000 veya TF8000 olmaması , eldeki motorun çekirdeğini kullanma arzusu ve daha da önemlisi üretilmesi düşünülen MIUS için en verimli motor gücünün TF6000’den alınacak olmasıdır.