DefenceTURK.com
FOTOĞRAF VE VİDEO GALERİSİ / PHOTO AND VIDEO GALLERY => Hava Araçları Galerisi/ Aerial Vehicles Gallery => Konuyu başlatan: yakusha - 24 Haziran 2018, 21:22:44
-
Türk Savunma Sanayi: Sabit Kanatlı Araçlar
Bu makalenin konusu Sabit Kanatlı Araçlar ile sınırlandırılmıştır ve 1960'lı yıllar sonrası araçlara odaklanmaktadır.
* JET MOTORLU UÇAKLAR (http://www.turkdefence.com/index.php/topic,44.msg360.html#msg360)
* PERVANELİ UÇAKLAR (http://www.turkdefence.com/index.php/topic,44.msg361.html#msg361)
* KARGO VE YOLCU UÇAKLARI (http://www.turkdefence.com/index.php/topic,44.msg362.html#msg362)
* ZİRAİ AMAÇLI UÇAKLAR (http://www.turkdefence.com/index.php/topic,44.msg363.html#msg363)
* ORTAK VEYA LİSANS ALTI ÜRETİM (http://www.turkdefence.com/index.php/topic,44.msg364.html#msg364)
* Prototip veya Kavramsal Tasarımlar (http://www.turkdefence.com/index.php/topic,44.msg365.html#msg365)
* Ortak veya Lisanslı Üretim Denemeleri (http://www.turkdefence.com/index.php/topic,44.msg366.html#msg366)
* Tarihsel Notlar (http://www.turkdefence.com/index.php/topic,44.msg367.html#msg367)
* Devşirme Projeler (http://www.turkdefence.com/index.php/topic,44.msg369.html#msg369)
* Gerçekleşmeyen Projeler (http://www.turkdefence.com/index.php/topic,44.msg379.html#msg379)
* Modernizasyon Projeleri (yazım aşamasındadır)
Kaynakça:
Arda Mevlütoğlu, https://www.siyahgribeyaz.com/2014/12/sonucsuz-kalms-bir-havaclk-sanayii.html (https://www.siyahgribeyaz.com/2014/12/sonucsuz-kalms-bir-havaclk-sanayii.html)
Arda Mevlütoğlu, https://www.siyahgribeyaz.com/2016/02/turkiyenin-son-anda-iptal-edilen-egitim.html (https://www.siyahgribeyaz.com/2016/02/turkiyenin-son-anda-iptal-edilen-egitim.html)
Arda Mevlütoğlu, https://www.siyahgribeyaz.com/2010/08/en-azndan-kagt-ustunde-ilk-turk-hafif.html (https://www.siyahgribeyaz.com/2010/08/en-azndan-kagt-ustunde-ilk-turk-hafif.html)
İbrahim Sünnetci, https://twitter.com/5nci_boyut/status/975615823372017665 (https://twitter.com/5nci_boyut/status/975615823372017665)
İbrahim Sünnetçi, https://twitter.com/5nci_Boyut/status/974619387905892352 (https://twitter.com/5nci_Boyut/status/974619387905892352)
İbrahim Sünnetçi, https://twitter.com/5nci_Boyut/status/974619838755868675 (https://twitter.com/5nci_Boyut/status/974619838755868675)
Tolga Özbek, http://www.kokpit.aero/index.php?route=article/article&article_id=3446 (http://www.kokpit.aero/index.php?route=article/article&article_id=3446)
Tolga Özbek, http://www.kokpit.aero/index.php?route=content/secret_file&secret_file_id=76 (http://www.kokpit.aero/index.php?route=content/secret_file&secret_file_id=76)
Tolga Özbek, http://www.kokpit.aero/yunus-jet-egitim-ucagi (http://www.kokpit.aero/yunus-jet-egitim-ucagi)
Tolga Özbek, http://www.kokpit.aero/gizli-jet-projesi-mehmetcik (http://www.kokpit.aero/gizli-jet-projesi-mehmetcik)
Tuncay Deniz, http://www.tuncay-deniz.com/ENGLISH/TAI/tai.html (http://www.tuncay-deniz.com/ENGLISH/TAI/tai.html)
Tuncay Deniz, http://www.tuncay-deniz.com/ENGLISH/Air_Force/air_force.html (http://www.tuncay-deniz.com/ENGLISH/Air_Force/air_force.html)
Tuncay Deniz, http://www.tuncay-deniz.com/ENGLISH/THK/thk.html (http://www.tuncay-deniz.com/ENGLISH/THK/thk.html)
Tuncay Deniz, http://www.tuncay-deniz.com/ENGLISH/MKEK/mkek.html (http://www.tuncay-deniz.com/ENGLISH/MKEK/mkek.html)
Airline Haber, https://www.airlinehaber.com/turk-kartali-olarak-adlandirilan-211-gx-gorucuye-cikti/ (https://www.airlinehaber.com/turk-kartali-olarak-adlandirilan-211-gx-gorucuye-cikti/)
Kokpit Aero, http://www.kokpit.aero/aydogan-koc-ucak-fabrikasi-t19a (http://www.kokpit.aero/aydogan-koc-ucak-fabrikasi-t19a)
Mustafa Kılıç, http://www.kokpit.aero/mustafa-kilic-turk-ucak-imalati-tarihi (http://www.kokpit.aero/mustafa-kilic-turk-ucak-imalati-tarihi)
-
JET MOTORLU UÇAKLAR
TFX Projesi ve Milli Muharip Uçak - TAI
2030’lu yıllardan itibaren kademeli olarak devreden çıkartılması düşünülen F-16 uçaklarının yerini alabilecek F-35 uçakları ile birlikte görev yapması planlanan bir muharip uçak projesidir. TAI ana yükleniciliğinde ve BAE firmasının teknik desteğiyle şimdilik henüz ön tasarım aşamasındadır. Çift motorlu bir uçak olması planlanmıştır.
TAI ile Ana Sözleşme 05 Ağustos 2016 tarihinde, BAE ile ana ilkeler sözleşmesi 10 Mayıs 2017 tarihinde imzalanmıştır.
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/tai-tfx-mmu.jpg)
TX/TFX projesi, Milli Muharip ve Eğitim Uçağı geliştirilmesi hedeflen bir projedir. Daha sonra TX projesi ayrılmış ve proje TFX olarak isimlendirilmeye başlanmıştır.
Hürjet / Jet Eğitim ve Yakın Hava Desteği Uçağı Geliştirme Projesi - TAI
HÜRJET, Türk Hava Kuvvetlerinin jet eğitim uçağı olarak T-38 uçaklarının yerine hizmete girmesi hedeflenen ve TAI firmasının kendi insiyatifiyle başlattığı bir projedir.
HürJet’in azami hızı Mach 1.2, azami görev irtifası 45.ooo ft faydalı yük kapasitesi ise 3.ooo kg olarak açıklanmıştı. HürJet ile ilk uçuş tarihi ise 2o22 olarak planlanmıştır. (İbrahim Sünnetçi)
Çift Motorlu ve Tek Motorlu sürümleri üzerine çalışılmıştır.
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/tai-hurjet-tek.jpg)
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/tai-hurjet-cift.jpg)
Yakın Hava Desteği versiyonu üstüne de çalışılması planlanmaktadır.
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/tai-hurjet-taarruz.jpg)
TX/TFX projesi, Milli Muharip ve Eğitim Uçağı geliştirilmesi hedeflen bir projedir. Daha sonra TX projesi ayrılmış olup TX projesinin son durumu bilinmemektedir.
-
PERVANELİ UÇAKLAR
HÜRKUŞ ÜRÜN AİLESİ
TAI tarafından 3 farklı versiyonu üstüne çalışılmakta olan bir uçak ailesidir.
HÜRKUŞ-A / Sivil Havacılık Modeli - TAI
EASA ile CS-23 gereksinimlerine göre sertifikalandırılan temel konfigürasyon olacaktır. Prototip üretim dışında seri üretimi düşünülmemektedir.
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/tai-hurkus-a.jpg)
HÜRKUŞ-B / Eğitim Uçağı - TAI
Entegre aviyonikler (HUD, MFD, INS/GPS, Görev Bilgisayarını kapsayan) ile geliştirilmiş konfigürasyon
HÜRKUŞ Eğitim Uçağı, pilot başlangıç ve temel eğitimlerini bir arada verebilecek arka-arkaya iki kişilik oturma düzenine sahip, jet hissi veren güçlü [1.600bg] turboprop motor ile güçlendirilmiş, yüksek sürate ve akrobasi yeteneğine sahip gelişmiş bir eğitim uçağıdır. 2018 yılı içinde TSK envanterine dahil olması planlanmıştır.
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/tai-hurkus-b.jpg)
HÜRKUŞ-C / Yakın Hava Desteği Uçağı - TAI
HÜRKUŞ Eğitim uçağının milli mühimmatlarla donatılmış bir Yakın Hava Desteği versiyonudur. TSK tarafından sipariş edilmiştir. HGK-84, Umtas, Cirit gibi yerli mühimmatlar ile silahlandırılması planlanmıştır.
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/tai-hurkus-c.jpg)
-
KARGO VE YOLCU UÇAKLARI
Bu bölüm boş vaatler ile doludur.
-
ZİRAİ AMAÇLI UÇAKLAR
Yolcu uçağı üretim denemelerinden sonraki en makus deneyimlerimiz Zirai Amaçlı uçak geliştirme projelerinde yaşanmıştır. Mavi ışık projesinin kaderi 80 darbesiyle kesilirken, ZİU projesinin önünü kesen 28 Şubat darbesi olmuştu. (SU)
ZİU / Zirai İlaçlama Uçağı - TAI
1997 yılında başlatılmış bir Zirai İlaçlama Uçağı projesidir. Alttan kanatlı, üç palli piston motorlu, kuyruktan tekerlekli, sabit iniş takımlı bir uçaktır. TAI’nin ilk insanlı hava aracı tasarımıdır. Gövdesi çelik uzay kafes olarak tasarlanan uçağın geri kalan kısımlarında alüminyum kullanıldı. Kanat ucu, ilaç tankı ve motor hava girişlerinin de kompozitten imal edildi. Kanada Orenda Recip şirketinin imalatı 600 bg güç sağlayan OE-600A piston motoru tercih edildi. İlk uçuşunu 2000 yılında yapan uçak değişen iktidar sonrası kaderine terk edildi. (Haluk Cebeci, Arda Mevlütoğlu, Tolga Özbek)
Türk mühendisleri tarafından tasarlanmış ikinci zirai ilaçlama uçağıdır. Proje devam etmesi durumunda Başlangıç Eğitim Uçağı projesi de gündeme gelebilecekti.
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/tai-ziu.jpg)
Mavi Işık / Zirai İlaçlama Uçağı - 2.HİBM
1970'li yıllarda Mavi Işık projesi tümüyle Türk mühendisleri tarafından Kayseri Hava İkmal Bakım Merkezinde tasarlandı. Pervane ve motoru dışındaki aksam da yerli olanaklarla üretildi. Mavi Işık 78XA adlı prototip 14 Mayıs 1979'da ilk uçuşunu gerçekleştirdi. İkinci uçak Mavi Işık G ise Eylül 1981'de uçtu. Uçaklar daha sonra Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından sertifike edildi. Ancak projenin devamı getirilemedi. Şu anda Mavi Işık G, İstanbul Yeşilköy'deki Havacılık Müzesi'nde sergileniyor. (Tolga Özbek)
Türk mühendisleri tarafından tasarlanmış ilk zirai ilaçlama uçağıdır.
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/mavi-isik-projesi.jpg)
-
ORTAK VEYA LİSANS ALTI ÜRETİM
1960'lı yıllara kadar çeşitli firmalar lisansıyla yapılmış üretimler liste dışı tutulmuştur.
Airbus A400M - Airbus Military
TAI, A400M projesinin katılımcılarından birisi olup proje çerçevesinde çeşitli komponentlerinin tasarım ve üretimini gerçekleştirmektedir.
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/airbus-a400m.jpg)
F-35 Lightning II - Lockheed Martin
TAI, F-35 projesinin katılımcılarından birisi olup F-35 uçaklarının orta gövdesini ABD dışında üreten tek kaynak konumundadır.
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/LM-f35a.jpg)
F-16 - TAI/Lockheed Martin
TAI 1987-1999 yılları arasında 34 adeti Mısır için olmak üzere 228 adet F-16C Savaşan Şahin; ve yine aynı yıllar arasında 12 adeti Mısır için olmak üzere 50 adet F-16D Savaşan Şahin uçağının üretimini Lockheed Martin Lisansıyla gerçekleştirmiştir. (Tuncay Deniz)
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/LM-f16c.jpg)
SF-260D - TAI/Agusta SpA
TAI 1990-1994 yılları arasında 34 adet SF-260D eğitim uçağı üretimini Agusta SpA lisansıyla gerçekleştirmiştir. (Tuncay Deniz)
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/agusta-sf-260d.jpg)
CN-235-100M - TAI/CASA/IPTN
TAI 1992-2003 yılları arasında 59 adet CN-235-100M nakliye uçağının üretimini CASA/IPTN lisansıyla gerçekleştirmiştir. (Tuncay Deniz)
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/casa-cn-235m.jpg)
KT-1T Wong Bee / TAI/KAI
TAI 2007-2012 yılları arasında 35 adet KT-1T Wong Bee eğitim uçağının üretimini KAI lisansıyla gerçekleştirmiştir. (Tuncay Deniz)
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/kai-kt1t.jpg)
-
Prototip veya Kavramsal Tasarımlar
HD-19 / Hava Dolmuşu - TAI
1994-1997 yılları arasında gündeme gelmiş bir proje olup 19 yolcu taşıması planlanan çift turboprop motorlu çok amaçlı bir yolcu uçağı projesidir. İptal edilmiştir. (kokpit aero)
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/tai-hd-19.jpg)
Yunus / Jet Eğitim Uçağı - 1.HIBM
2001-2002 yılları arasında 1.HIBM komutanlığı tarafından üzerinde çalışılmış bir proje olup hayata geçmemiştir. (Tolga Özbek)
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/2hibm-yunus.jpg)
-
Ortak veya Lisanslı Üretim Denemeleri
TR-Jet Deneyimi ve Milli Bölgesel Yolcu Uçağı Projesi - TRJET
Bütün hakları Amerikalı Eren ve Fatih Özmen çiftine ait Sierra Nevada Corporation (SNC) geçmiş olan Dornier 328 uçaklarının haklarının Türkiye'ye aktarılarak Milli olarak üretilmesini hedefleyen bir proje idi. Projenin ikinci ayağında ise Dornier 328 uçağı üstünden TRJ-628 olarak kodlanmış olan 50 kişilik bir yolcu uçağı geliştirilmesi planlanıyordu. Projede yaşanan çeşitli sıkıntılar gerekçe gösterilerek Ahmet Davutoğlu'nun başbakanlıktan istifa etmesi sonrasında proje sessiz sedasız iptal edilmiştir. TRJET, SNC firmasının yüzde yüz iştirakidir. (SU)
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/trjet-ikili.jpg)
Türkkuşu / Sportif Uçak - THK
Ne kadar parayı ziyan ettiği açıklanmayan 2014 yılında başlamış ve yolsuzluk soruşturmalarıyla sonlandırılmış THK usulü ortak ve lisans altı sportif uçak üretim denemesidir. THK hisselerini ortağına satıp projeden çekilmiştir. (SU)
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/thk-turkkusu.jpg)
TAYSU / Zirai Uçak Projesi - THK
1997-1999 yılları arasında gündeme gelmiş bir projedir. 4 adet, Norman NAC-6 Fieldmaster 34 uçağı lisans altında üretilmiştir. Daha sonra proje rafa kaldırılmıştır. İki adet uçuşa elverişli iki adette motorsuz olarak toplamda dört adet üretilmiş ve bir adet uçak THK müzesinde sergilenmektedir. (SU, Tuncay Deniz)
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/thk-taysu.jpg)
TG-X1 Yarasa - TAI/Sadler Aircraft
1997 yılında Sadler Aircraft lisansıyla 1 adet üretilmiş bir araç olup gözlem amaçlı kullanılması planlanmış bir projedir. A-22 Piranha aracının bir türevi olup proje iptal edilmiştir.
TAI'nin ilk Yakın Hava Destek uçağı denemesi olması sebebiyle ilgi çekicidir.
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/tai-yarasa.jpg)
-
Tarihsel Notlar
THK-16 / MKEK-3 Mehmetçik
THK 16, 1950 yılında Yüksek Mühendis Selahattin Beler tarafından tasarlanmıştır. İki kişilik bir eğitim uçağı olması planlanan THK-16, iki adet turboprop TurbomecaPimene motoruyla donatılmak istenmiş ancak proje henüz üretim aşamasına geçilmeden 1952 yılında iptal edilmiştir. (Tolga Özbek, Tuncay Deniz)
Türkiye'nin ilk jet motorlu eğitim uçağı projesidir.
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/thk-16-mehmetcik.jpg)
THK-15 / MKEK-4 Uğur
THK tarafından tasarlanmış bir eğitim uçağıdır. THK tarafından 2 adet, fabrikanın MKEK'ye devri ile MKEK-4 adıyla 1955-1957 arasında 60 adet üretilmiştir. 3 adet'i Ürdün'e hediye edilmiştir. Yüksek sayıda üretilmiş ilk eğitim uçağı projemizdir. (Tuncay Deniz)
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/thk-15-mkek-ugur.jpg)
THK-5 / THK-5A - Ambulans Uçağı
THK-5, 1945 yılında hava ambulansı olarak geliştirilmiştir. 10 adet üretilmiş ve bir adeti Danimarka'ya satılmıştır. İlk ihraç edilen sivil uçağımız sayılabilecek bu başarı devam ettirilememiştir. (Tuncay Deniz)
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/thk-5-ambulans.jpg)
-
Devşirme Projeler
Tanım için şimdiden özür dilerim, sadece anlamaya çalışıyorum.
T19A Speedfire
İtalyan Millennium Aircraft ürünü Millennium Master ürünü üstünden geliştirilmiştir. Firmanın iflası sonrası tüm hakları Koç Consulting firmasının sahibi Aydoğan Koç'a geçmiştir. Ultra-hafif uçak sınıfına girmekte olup askeri bir amaçla kullanım alanı bulunmamaktadır. Firma tarafından Zambia'ya 5 uçaklık bir satışın yapıldığı iddia edilmekte olup doğrulanamamıştır (SU)
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/x-t19a.jpg)
Aquila 211 GX
İflas eden Alman kökenli Aquila firması Gökçen Grubu tarafından satın alınmış ve Bursa'da üretim yapması planlanmaktadır. (Airline Haber)
Gerçek anlamda yeterli bir bilgi bulunmamaktadır. Üretim yapılıp yapılmadığı belli değildir.
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/x-aquila.jpg)
-
Gerçekleşmeyen Projeler
Eğitim Taarruz Uçağı Ortak Üretim Projesi
1973-1977 yılları arasında ele alınmış olan bir projedir. Proje altında bir uçak lisans altında üretilecektir. Başlangıçta lisans anlaşması yolu ile teknoloji transferi, akabinde Arge merkezi kurulumu ile yerli tasarım hedeflenmekte olan bir projedir. MB339 ve Hawk jetleri kısa listeye kalmış ve İtalyan firması teknik olarak daha zayıf olan uçağını "İslam dünyasına" ihracat izni ve 10 yıl içinde USD600 milyonluk ihracat garantisi ile çok cazip hale getirmesine rağmen HvKK ve Milliyetci Cephe hükümeti arasındaki iç çekişmeler sonrası imzalanamadan iptal edilmiştir. (orko_8)
Yeniden bir jet eğitim uçağı üretim işini 40 yıl sonra Hürkuş projesiyle tekrar ele alıyoruz. Kaybedilen yıllar!
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/mb-339.jpg)
Pinto'nun Türkiye Macerası
Super Pinto hafif jet eğitim uçağının yurtiçinde üretimi için yapılan girişim olup 1970'li yılların ortalarında Gökhan Gündüz Sipahi bu olayın baş kahramanı ve girişimcisi olmuştur. AJI şirketinin Türkiye temsilciliğini alarak Super Pinto'nun Türkiye'de üretilmesi için girişimlere başlamıştır. Sipahi bu süreci, 1978 yılında Karınca Yayınevi'nin yayınladığı "Ambargo ve Türkiye" adlı kitabında aktarmış. (orko_8)
Projeye yönelik Türkiye'den bir aksi seda alınamamış ve başarısız bir Özel Sektör deneyimi olarak kalmıştır. Ardından geçecek 40 yılın sonunda hala daha özel sektör tarafından üretilen jet motorlu bir ürün bulunmamaktadır.
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/x-pinto.jpg)
İlk Türk Hafif Nakliye Uçağı: TC-111
1970'lerin ortalarında gündeme gelmiş bir projedir. Proje için üretilmiş olan tamamlanamamış prototip halen Berlin Teknik müzesinde sergilenmektedir. Üretilseydi, Yolcu, Keşif, Servis, İstihbarat modelleri de üretilebilecek bir projeydi. (orko_8)
(http://www.yakusha.net/media/TurkDefence/AirPlatforms/x-tc-111.jpg)
-
(modernizasyon için rezerve)
-
Güncelleme Notları:
24 Haziran 2018 - ilk defa yayınlandı.
-
Havacılık tarihimiz maalesef bitirilemedi şu veya önü kesilmiş projeler ile dolu
-
Listede olması gereken ve unutulduğunu düşündüğünüz tarihi veya dönüm noktası projeler var mı?