TEİ MOTOR PROJELERİ

[Ocak]

 Sayın Yaşar

 O halde mantıken eklemeli imalat yönteminde malzemede creep olmaması lazım dolayısıyla görece dövme yöntemine göre daha mukavim bir sonuç elde ediliyor.

 Vallahi ben Kaan'dan öte tf6000 motorunu daha kritik görüyorum bu motor türevleri ile anka3, Kızılelma, iki tanesi ile yeni Hürjet, iki tanesi ile iş jeti ve bölgesel uçak, dörtlü kullanımda askeri  orta boy kargo uçağı, gemi motorları gibi acil ihtiyacımız olan pek çok proje yapılabilir.

 Beni Kaan'dan çok heyecanlandırıyor.

[Yasar]

İnternete şöyle bir araştırma yaptım, Türkiyedeki en büyük hot isostatic pressleme diye yazıp arattım

Hasmak diye bir kurumdan bahsediyordu

Quentis Technology yazan bir makina

2000 derecede parçaları 15-30 bin psi (bar ) basınç gucunde işleyebildiğinden bahsediyordu.

Bu işimizi görür mü?

Hıp yani hot isostatic press diye bahsediyordu

Dokuz Eylül üniversitesinde mevcutmuş galiba toz halindeki malzemeleri işleyebiliyor.

Prof Akşit,
Dışarıdan almayalım. Biz yardımcı olalım, devlet fon/kredi açacak ; içeride biz yapalım diyordu. Bir bildiği varki yapılabilirliğine dair, biz yapalım diyor.

HIP evet!

Bize lazım olan 15-20bin ton arası olanı. Sn Akşit, 6-10bin tonluğu ile küçük parçaları ve TS1400 bıçaklarını presliyoruz dedi. Ama tf6K ve tf35k için 20bin tonluk lazım demişti.



Sağdaki Sıcak pres ile yapılan işlem.
Soldaki HIP ile yapılan işlem
Materyal A küp bir parça
Materyal B kenarları girintili bir parça

HIP ile işlemde parçanın şekli değişmiyor

[Yasar]

Sayın Yaşar

 O halde mantıken eklemeli imalat yönteminde malzemede creep olmaması lazım dolayısıyla görece dövme yöntemine göre daha mukavim bir sonuç elde ediliyor.

 Vallahi ben Kaan'dan öte tf6000 motorunu daha kritik görüyorum bu motor türevleri ile anka3, Kızılelma, iki tanesi ile yeni Hürjet, iki tanesi ile iş jeti ve bölgesel uçak, dörtlü kullanımda askeri  orta boy kargo uçağı, gemi motorları gibi acil ihtiyacımız olan pek çok proje yapılabilir.

 Beni Kaan'dan çok heyecanlandırıyor.

Sn Ocak,
Eklemeli imalatta da hücresel boşluklar oluşuyor. MIT’de (Massachusett Institute of Technology) ısıl işlemlerle bu boşlukların ve Creep oluşumunun önüne geçme yöntemleri üzerine çok çalışma yapılmakta.
Ama şu anda HIP ile bu işlem yapılabiliyor. HIP pahalı ve yavaş bir işlem. Onun için MIT değişik ısıl işlemlerle bunu ucuzlatmaya ve çabuklaştırmaya çalışıyor. İlk verilere göre umutlular başaracaklarına.

[Kaptan-I Derya]

Sn Yaşar sizce bu tip pres makinaları düzgün bir planlamayla ne kadar sürede yapılır ve üretime geçebilir.  Ve Denizli'deki birkaç sanayiciye bırakılmayacak kadar önemli ve kritik bir öneme sahip anladığım kadarıyla. İşin tasarım ve geliştirme mühendisliği TEİ & Alp Havacılık & Aselsan & İTÜ & ESTÜ şeklinde bir konsorsiyum yapabilir. İşin üretim kısmında bu şirketler girebilir. Anladığım kadarıyla baya zor bir teknoloji. Ciddi bütçelerle ciddi mühendislik kabiliyeti olan şirketlerin zorunlu gibi.

[Denizci16]

Arkadaşlar kafama takılan bir soru var..

Gene Sn . Mahmut Akşit'ten devam

İsmail pekin paşa F16 motorunu kopyalayabilir miyiz? Diye sordu

Cevap olarak Mahmut hoca evet kopyalayabiliriz bu kapasitemiz var ancak lisans anlaşmasını iptal etmiş oluruz buda bizi farklı ambargolara maruz kalmamıza neden olur demişti.

Aynı şekil el altından motor tasarımları yada planları satmak isteyen yetkililerin olduğunu bunu reddettiklerini gerekçe olarakta bu planların hiçbir işe yaramayacağını tasarımın içinde olman gerektiğini aksi takdirde en ufak tolerans hatasında komple motorun sorun çıkaracağını söyledi yani çizimlerle kopyalayarak yapalabilcek bir iş olmadığını belirtti .o yüzden motoru sıfırdan tasarlamak zorunda olduğumuzu söyledi.

Aklıma benim şöyle birşey geldi biz 5. Nesil motor tasarlıyoruz.

F110 ge 129 80 lerin teknolojisi

Bizde muhakkak çizim ve planları vardır yada blueprintleri bu motorun ama bu yeterli olmayabilir.

Şimdi biz bir F16 daki f110 ge 129 motorunu söksek ve bu motorun parçalarına ayırsak ve bu ayırdığımız parçaları tek tek lazerli yada lidar veyahut ladarlı teknoloji ile scan etsek yani taratsak hassas tasarım ölçülerine ulaşır mıyız?
Aynı şekilde  bu malzemeleri mukavemet testlerine soksak gerekli metalürjik bilgiyi elde edebilir miyiz?


Ve son olarak f110 ge 129 kopyalayıp birkaç noktasını değiştirsek örneğin afterburner için yakıt basan parçayı farklı tasarlasak veya Lp tribün bıçaklarını katmanlı üretim tasarımı ile tasarlasak,Lp tribün kademe sayısını değiştirsek veyahut nozlle tasarımını değiştirsek ticari ve hukuki olarak kopyacılıkla suçlanmaktan kurtulur muyuz?

Bunu şunun için söylüyorum trmotor 35 k librelik bir motor ile uğraşırken

Tei de stepne olarak özgünleştirilmiş bir f110 ge 129 kopyası yapsa mantıklı olmaz mı?amaç 2028de Kaan için gereken motoru eski nesilde olsa üretmek olsa mantıklı olmaz mı?30-32 k librelik eski ve yeni nesil karışımı bir motor daha doğrusu ara çözüm mantıklı olmaz mı? Buda bizim B planımız olsun

[Ocak]

 Sayın Denizci

 Daha önceki iletilerimde belirttiğim gibi sadece Kaan için 4 farklı motor projesi çalışılıyor yani a-b-c-d planları mevcut.

 Bu planlardan biri de sizin söylediğiniz yöntem, muhtemelen Abd seçimleri ile Trump gelmesi bekleniyor yani sanırım GE üzerinden teknoloji paylaşımı ile f110 türevi bir motor üreteceğiz ama açıklama yapan yetkili  bu motor ile istediğin kadar oyna 35000'lik bir motor çıkarılması teknolojisi gereği mümkün değil tarzında konuşmuştu.

 Yani legal yönden teknoloji edinimi olabilir ama illegal kopyalama yöntemi bizi daha ağır ambargolara uğratabilir.

[Yasar]

Sn Yaşar sizce bu tip pres makinaları düzgün bir planlamayla ne kadar sürede yapılır ve üretime geçebilir.  Ve Denizli'deki birkaç sanayiciye bırakılmayacak kadar önemli ve kritik bir öneme sahip anladığım kadarıyla. İşin tasarım ve geliştirme mühendisliği TEİ & Alp Havacılık & Aselsan & İTÜ & ESTÜ şeklinde bir konsorsiyum yapabilir. İşin üretim kısmında bu şirketler girebilir. Anladığım kadarıyla baya zor bir teknoloji. Ciddi bütçelerle ciddi mühendislik kabiliyeti olan şirketlerin zorunlu gibi.

HIP makineleri üretimi olan bir çok ülke var. Bunları üretmek için sanayicilerimiz değişik ülkelerle lisans anlaşması da yapabilirler. İnternete girerseniz onlarca üretici göreceksiniz.
Her HIP aleti dakikada 30santigrat ile ısıyı süper alaşımın ergimesene yakın yere çıkartıyor. Bu 1200 dereceyse, 60 dakikada pres, planlanan çalışma sıcaklığına ulaşıyor. 40derece/dakika hızıylada soğuyor. Yani herbir işlem için 100 dakika sadece ısıtıp soğutma işi. Bıçağın ebadına bağlı olarak ta uzun süre işlem zamanı var. Yani uzun ve pahalı bir işlem. Hızlı soğutma sistemi olmayan makinelerde 30 saata varan işlem zamanları konuşuluyor. O bakımdan HIP aletinin adetinin olabildiğince fazla olması gerekiyor.

Türkiyede konu ile ilgili çalışma yapan Üniversiteler var zaten.
Bunlarla sanayicileri bir araya getirip, sinerji oluşturup üretime girmek lazım. Teknoloji çok karmaşık olmamalı ki Sn Akşit bu işi sanayicilere öneriyor. Aslında işin ne kadar karlı olabileceğini de kendilerine anlatıyordu.

[Merzifonlu]

muhtemelen Abd seçimleri ile Trump gelmesi bekleniyor

"Trump tekrar işbaşına gelirse, ABD'den daha kolay motor alırız" diye düşünen varsa, ona tavsiyem, acilen akıl sağlığını kontrol ettirsin!

Motor konusunda biz bizeyiz. Bunu iyice anlayın artık. Radar, işlemci ve yapay zeka konularında da keza öyle.

[Yasar]

muhtemelen Abd seçimleri ile Trump gelmesi bekleniyor

"Trump tekrar işbaşına gelirse, ABD'den daha kolay motor alırız" diye düşünen varsa, ona tavsiyem, acilen akıl sağlığını kontrol ettirsin!

Motor konusunda biz bizeyiz. Bunu iyice anlayın artık. Radar, işlemci ve yapay zeka konularında da keza öyle.

+1
1. Batı’nın ve her gelişmiş ülkenin teknolojik avantajını bize satabileceğini düşünmek iyimserliğinde ötesindedir.
2. Devlet bu konuda kapıyı açmış dahi olsa o dev teknoloji şirketleri, zorla onlarca yıl uğraşıp eriştikleri teknik bilgileri bize satmazlar. RR bunun canlı örneğidir.

[mehmet05]

GE tabiki bir GE XA100 motor teknolojisi lisansı vermeyecektir. Veya RR Tempeste uygulayacağı motoru vermez, bu konuda hem fikirim. Ama siyasi koşullara göre, GE'nin özellikle şu anda ulaşamadığı pazarlara TEİ/TAİ üzerinden 1-2 tık alt teknolojilerle ulaşabileceği de düşünüldüğünde bu şartlarda olabilir. Ancak Trump'dan da o kadar ümitlenmeyin, zira bu bir ABD politikası olabilir. Trump özelinde ise Trump, Biden'dan daha koyu bir evanjelisttir. İsraili daha da fazla kollayacağı bir ortamda ilişkilerin daha da gerilmesi muhtemeldir.