TEİ MOTOR PROJELERİ

[mehmet05]

Maalesef, muhtemelen ATAK lisans sorunlarından dolayı LHTEC motoru dışında satılamıyor. Söyleyişide bu konuya biraz üstü kapalı da olsa değiniliyor.

Yine Jandarma muhtemelen LHTEC ile başlayacak, sivil istemler bu arada TS-1400 olacak, bu arada motor iyice olgunlaşınca belki 1,5-2 sene sonra askeri TS-1400 askeri helikopterlerde yer bulacak.

[Yasar]

Maalesef, muhtemelen ATAK lisans sorunlarından dolayı LHTEC motoru dışında satılamıyor. Söyleyişide bu konuya biraz üstü kapalı da olsa değiniliyor.

Yine Jandarma muhtemelen LHTEC ile başlayacak, sivil istemler bu arada TS-1400 olacak, bu arada motor iyice olgunlaşınca belki 1,5-2 sene sonra askeri TS-1400 askeri helikopterlerde yer bulacak.

Sn Mehmet05,
Bu konu üzerinde daha önce de bir yerlerde yazmıştım; Atak T-129 lisansı içeriğinde kullanılacak motorun LHTEC olması gerekliliği var diye. (Biliyorsunuz Atak T-129’da kullanılan LHTEC motorunu lisans altında TEİ üretiyor).
T-629 saldırı helikopteri ete kemiğe bürünürse, TS-1400 motoru bu helikopterde kullanılabilir.  Ancak kuvvet T-929 beklerken ve elde de 100’e yakın T-129 varken, ikinci bir hafif saldırı helikopteri üretimi biraz zayıf ihtimal. Ama olmaz da değil.
Aslında sertifikasyon açısından sivil motor daha zor.

[Merzifonlu]

Navalize T-929 ve T-926 öncelikli. O nedenle, bizimkiler T-629 topuna girmezler bence. Pakistan'ın ekonomik durumu da şu anda saldırı helikopteri almaya müsait değil.

[Yasar]

Navalize T-929 ve T-926 öncelikli. O nedenle, bizimkiler T-629 topuna girmezler bence. Pakistan'ın ekonomik durumu da şu anda saldırı helikopteri almaya müsait değil.

Katılıyorum.
İlk cümlenizdeki herhalde T-925 olacaktı aşağıda Sn serkan1976’nın dediği gibi.
Yerli Blackhawk, Gökbey, navalize T-929 ve hatta ağır genel maksat helikopteri (T-925) daha öncelikli.

Not düzeltildi.

[serkan1976]

Navalize T-929 ve T-926 öncelikli. O nedenle, bizimkiler T-629 topuna girmezler bence. Pakistan'ın ekonomik durumu da şu anda saldırı helikopteri almaya müsait değil.

"T-929  ve T-925 öncelikli "demek istediniz herhalde Merzifonlu hocam...

[Merzifonlu]

Navalize T-929 ve T-926 öncelikli. O nedenle, bizimkiler T-629 topuna girmezler bence. Pakistan'ın ekonomik durumu da şu anda saldırı helikopteri almaya müsait değil.

"T-929  ve T-925 öncelikli "demek istediniz herhalde Merzifonlu hocam...

+1. Klavye hatası. Genelde dikkat ederim, bu kez gözden kaçmış.

[serkan1976]

Navalize T-929 ve T-926 öncelikli. O nedenle, bizimkiler T-629 topuna girmezler bence. Pakistan'ın ekonomik durumu da şu anda saldırı helikopteri almaya müsait değil.

"T-929  ve T-925 öncelikli "demek istediniz herhalde Merzifonlu hocam...

+1. Klavye hatası. Genelde dikkat ederim, bu kez gözden kaçmış.

Ben de sizinle aynı düşüncedeyim , T-929  ve T-925 öncelikli olmalı ...

Peki bu iki platform da 2500-3000 hp motor kullanacağına göre yabancı-yerli motor planlaması nasıl yapılacak?

Yani T-929'de kullanacağımız Motor Sich TV3-117VMA-SBM1V Series 1 turboşaft motor üzerinden mi devam edilir yoksa TS-1400 vs. bir motorun çekirdeğinden yepyeni 2500-3000 hp bir helikopter turboşaft motor geliştirilir , planlama ne olacak acaba?

Veya uçuk bir varsayım olacak ama  Motor Sich TV3-117VMA-SBM1V motorunu alıp,  atıyorum TEİ-TV3-117 türü bir isimle yerlileştirilmesine de gidilebilir mi?
Çünkü TEİ'de TV3-117VMA-SBM1V için bir üretim hattı kurduklarını belirtmişti geçen günlerde yetkililer...Bu üretim hattında
T-929 'ların prototipleri için alınacak 14 motorun üretimim mi yapılacak yoksa daha uzun vadede seri üretimi de kapsayacak bir yerlileştirme de söz konusu olabilir mi?

Ben bu motor seçiminde Rus kökenli motorlara çok fazla güvenmediğimi belirtmiştim , gerçi T-929 üzerindeki performansını da beklemek , ön yargılı olmamak gerekir...2500-3000 hp arası güç için yerli ne yapılabilir? TF-6000 motor çekirdeği üzerinden de bir şeyler denenebilir mi?

[Yasar]

Sn Serkan1976,
Öncelikle TF6000’den çıkacak motor 6-7000 HP motor olur. TS1400’ün çekirdeğinden de 3000HP motor çıkmaz.
3000HP motor için bu motorlardan edinilen tecrübelerle yeni bir motor üretilmesi gerekir. TS1400 dairesel hava akımlı motor. (LHTEC kopyası). TF6000 eksenel hava akımlı ve turbofan. Oysa TEİ 2000HP sınıfı T700TEİ701D motorunu %70 yerlilikte (sıcak kısımlar dahil) lisans altında üretiyor. Bu motor’un bazı versiyonları 3000HP gücünde ve 1 kademesi hariç tamamı eksenel hava alkışlı. Uğraşırsa TEİ, özgün bir motor çıkarabilir. Tabii GE ile anlaşıp bu motoru lisans altında da üretebilir TEİ ilk başta (böylelikle geliştirme masraflarından ve de zamandan kazanımımız olur).
Motor Sich seçeneği de düşünülebilir. Bilhassa yerli üretim olanağı varsa. Ama bunun olabileceğini zannetmiyorum.

[serkan1976]

Sayın Yaşar biliyorsunuz ABD tüm Blackhawk ve Apache helikopterlerinin motorlarını ( 2025'ten sonra 1.300'den fazla Sikorsky UH-60 Black Hawk ve 600'den fazla Boeing AH-64 Apache ) General Electric T901 ( GE3000 ) ile değiştirecek ve T-700 serisi motorlar üretim dışı kalacak...

Bizim de T-700 benzeri bir motor üretmek yerine çok daha güçlü , daha az yakıt yakan , daha az parçadan oluşan seramik matris kompozitler (CMC'ler)  kullanılmış bir motor geliştirme imkanımız var mı?

Şunun için soruyorum , tamam bir teknolojiye erişmeden diğeri öğrenilmiyor ama  T-700 parçalarını seramik matris kompozitler (CMC'ler) ile harmanlayacak bir motor yapabilecek teknolojimiz olabilir mi? Çünkü General Electric T901 de tıpkı General Electric T901 gibi tek makara mimarisini taşıyormuş...

T-901 değerleri müthiş başarılı T-700 serisine göre...

[Yasar]

Sn Serkan1976,
ABD’nin planladığı proje çok maliyetli ve büyük proje. Bu sene sonu ilk prototip motoru imal edip verecekler. Sonra 2025’den sonra zamana yayılmış olarak değişim planlanıyor.
TEİ’nin de Mahmut Akşit başkanlığında Tübitak ile yürüttüğü bir projesi var.
Ama daha biz TS1400 motorunu Gökbey’e takıp uçurtmadık. Seramik Matrix kompozit işi bizim için biraz uzun soluklu bir iş. Ama mutlaka yapılacaktır. Hatta tek kristalde olduğu gibi doğrudan bu teknolojiyi kullanan parçaları motora takmaya başlarsak ta şaşmayalım.
T901, aslında T700’den türetilmiş bir motor. Biliyorsunuz T700’ün de 3000HP güç üreten motoru var. Bu motorun hassas kısımlarında ve birçok ünitesinde kullanılan eklemeli 3D teknolojisi ve kompozit malzeme ile çok verimli bir motor elde edilmiş. Isıl eşiği çok yüksek olan bu malzeme ile yüksek ısılarda motordan yüksek verim alınmakta.

P S
Sondan bir evvelki cümlenizde bir hata var gibi!

Not:
TEI T700 motorunda kullandığı eklemeli üretim parçalarla bu motordan %5 daha yüksek güç alıyor ABD versiyonuna oranla.

Verdiğiniz tablolardaki değerleri çok kale almayın. Belli şartlarda yapılan ölçümlerle elde edilen sonuçlardır sonunda. Hakiki kullanımda bu kadar iyi olmayabilir. Ama yeni motorun üstünlüğü her türlü kendisini gösteriyor. O başka!