Bizim F-16'larda kullanılan F-110 motorlarımız TEİ 'de mi üretiliyor? Yoksa hazır olarak ABD'den mi geliyor?
F-110 ve bazı GE motorlarının parçalarını TEİ üretiyor ama sıfırdan F-110 motoru TEİ tesislerinde yapılmıyor diye biliyorum...
Doğru biliyorsunuz.
Şu anki F16’ların motorlarının bazı parçaları TEI’de üretildi. Ama motorun anası GE’den geldi. Yalnız son zamanlarda TEI, edindiği kabiliyetlerle f110 motorunun %50’sini içeride üretebilecek durumda. Ancak türbin kanatçıklarını üretip üretemeyeceğimiz belli değil.
Belki üretilebilir ama malzeme ve kaplama teknolojisi ile ilgili bir olay bu. Tek kristal bıçak yapmakla iş bitmiyor. O bıçakların yüzey kaplama işlemi de çok önemli.
Yanma odasında oluşan yüksek sıcaklık ile dakikada on binlerce dönüş yapan bir türbin düşünün. (Ts1400’de hatırlarsanız testte 40000 dönüş/dak’ya ulaşılmıştı) . Bu türbin üzerindeki bıçakların yüzey ısısı metalin ergime ısısına yaklaşır. Tek kristal bıçakta uzama oluşmaya başlar. 20000devir/dakikadaki 25cm çapındaki türbinin bıçakları üzerindeki merkezkaç kuvvetle, aynı hızda dönen 80cm çaptaki ve çok daha ağır, türbin bıçaklarının üzerindeki merkezkaç kuvvet çok farklıdır. Büyük türbindeki stresler ve “Creep” değerleri çok daha yüksek olacaktır. Motorun uzun ömrü için bu zorluğun aşılması gerekir. Ts1400’de ve az biraz daha büyüğü, 39cm çaplı T700 motorunda başarılı olduk diye 80cm çaplı F110’da da başarılı olacağız demek değildir.
Çinliler hem Rus ekolü uçak motoru teknolojisinden gelen zorluklar yüzünden hem de malzeme yüzünden motorlarında 500 saatin üzerine çıkabilmiş değiller.
Anket