https://evmarketsreports.com/europes-battery-supply-to-ramp-up-by-2030/https://www.dolubatarya.com/haber/cinli-batarya-devinden-fasa-63-milyar-dolar-yatirimhttps://dolubatarya.com/haber/lityum-iyon-batarya-cesitleri-lfp-nmc-pil-hucrelerihttps://cicenergigune.com/en/blog/gigafactories-europe-commitment-economic-recovery-battery-factorieshttps://huglero.com/en-buyuk-10-elektrikli-otomobil-pil-ureticisi/https://www.pv-magazine.com/2022/02/17/europes-gigafactory-boom-in-full-swing-with-another-plant-announcement/https://www.dolubatarya.com/haber/en-buyuk-12-elektrikli-arac-batarya-ureticisihttps://www.myenerjisolar.com/dunyadaki-5-buyuk-lithium-ion-pil-ureticisi/https://northvolt.com/articles/hydrovolt/https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/cinli-skyworth-ile-ulubaslar-grubu-turkiyede-batarya-fabrikasi-yatirimi-icin-anlasti/2925635https://www.ekonomim.com/sirketler/pomegadan-272-milyon-dolar-yatirim-plani-haberi-705947https://www.bloomberght.com/pomega-mottomuz-ankarayi-bataryanin-baskenti-yapmak-2340875https://www.youtube.com/watch?v=MNooW0FuU5ohttps://www.youtube.com/watch?v=LkqjqEtBZnQ(Bu linklerin bazı kaynakları özellikle 2030 öngörülü olanlar değişenler vs var. Ben yıllar geçtikçe hedefleme değişikliği vs fark edilsin diye attım. Konu ile alakalı tüm linkleri buraya attım dileyen baksın)
Biraz fazla yazmışım. Kendimi tutamadım, oldukça kısaltmaya çalıştım fakat yine de uzun oldu.Ama böyle önemli sektör o kadar kısa yazılsa anlaşılması güç olur.
Son günlerde bu batarya teknolojisine ve bu teknolojinin otomobil ve enerji depolama sistemlerindeki durumuna merak saldım ve bu konuda kendi çapımda bir araştırma yaptım.
Sonuç olarak bu konuda Farasis-TOGG çok güzel bir yatırım yapsa da bizim için bu pazar kaçmak üzere. Eğer Aspilsan üzerinden şimdiden yatırım yapmaz isek bu teknoloji elimizden kaçacak. Evet Aspilsan'ın Kayseri'de yapmış olduğu fabrika yatırımı savunma sanayimiz için şu anlık güzel fakat gelecek teknolojilere takip etmemiz için fiziki ve ekonomik olarak yeterli değil.
Çinliler ve Tesla bu konuda sektörde inanılmaz güçlüler. Sektörde birçok şirket var kendine has batarya geliştiren. Sektörde gördüğüm 3 çeşit batarya tipi genel kabul görmüş, bunlar NMC (Nikel Mangan Kobalt), NCA (Nikel Kobalt Alüminyum), LFP (Lityum Demir Fosfat). Bunun yanında piyasa ya girecek olan 6-7 tane(benim yakalayabildiğim , Çinlilerin kaynaklarını araştırmak ölüm gibi) daha batarya kimyası çalışılıyor. Bu bataryaların kendine göre avantajları dezavantajları var. Yüksek verimlilik, patlamaya ve dış etkenlere dayanıklılık, hızlı şarj, düşük sıcaklıkta çalışma vs vs. Burda Çinliler güçlü olsa da Avrupalı iddialı şirketler var. Büyük otomobil şirketlerinin desteklediği Avrupalı şirketler gelecek için önemli. İtalvolt, Nortvolt vs vs. Kısacası sadece Avrupa da 2030 yılına kadar 1 Terawatt kapasitede bir üretim hedefi var. Sadece Avrupa. Amerika ve Asya bölgesini sayarsak 4-5 Terawatt'ı geçecektir. Afrika da bile bugün açıklanan Türkiyedeki kapasiteden fazla üretim tesisi planı var. Affedersiniz ama kıçıkırık Fas bile Çinlilerden yıllık 100 GWh yatırımı almışlar bile. Türkiyenin batarya konusunda yatırım alamaması bu kadar önemli ülke iken ve Çin'li araçların üretim kapısı olma fırsatı varken açıkçası beni şaşırttı ve üzdü. Maşallah Macaristan bütün yatırımları kapmışa benziyor. Biz de her türlü devlet desteği ile bu fabrikaları ülkemizde çekmemiz lazım. Ama Macaristan'ı tebrik etmek lazım, büyük iş başarmışlar. Kanada bile yatırım alıyor. Kanada maliyetlerine üreticiler nasıl katlanacak merak ediyorum. Demek ki devlet destek olarak uçtu.
Beni üzen detay Koç Holding'in Ankara da kuracağı yıllık 46 GWh yatırımdan vazgeçmesi oldu. Bu batarya fabrikası çok elzem idi bizim için. OYAK Renault'un bir hareketliliği yok. Koç'un TOFAŞ kanadında da bir hareketlilik yok. İleride elektrikli otomobil üretimi için bu büyüklüğe yakın bir fabrika ihtiyacı doğacak ama medyaya yansıyan fizibilite çalışması bile yok. Hyundai Assan, Toyota Türkiye, Anadolu Isuzu vs gibi şirketlerimizden ya da BMC, FNSS, Otokar gibi savunma sanayi şirketlerimizden de bir yatırım planı gözükmüyor.
TOGG-Farasis üzerinden batarya alabiliriz diyorsanız, TOGG'un kullandığı NMC bataryalar askeri sanayi için çok uygun değil. LFP bataryalar daha düşük yoğunlukta olmasına rağmen bu konuda daha uygun. Bu bataryalar aynı zamanda ucuzda. Katı halde önemli çalışmalar yapılabilir anektodunu da paylaşayım. Tabi Farasis'in Sodyum-İyon, LFP gibi çalışmaları da var. Üretim konusunda pek başarılı bir şirket değil CATL vs nin yanında üretmiyor denebilir. Ama Ar-Ge ve çeşitlilik konusunda bayağı güçlü gibiler üretimi hallederler ise bu konuda TOGG doğru bir partner seçmiş diyebiliriz. Türkiye'de batarya yatırımı yapılan Pomega var. Birde SKYWELL'in Türkiye Müdürü Türkiye de otomobil fabrikası ve batarya fabrikası kurmak istiyoruz vs diye açıklama yaptı, röportaja göre bayağı ciddiler. 150.000 araçlık hedefleri var vs vs.
Gelecekte BYD'yi buraya çekmemiz lazım şu an Tesla ile elektrikli araç satışında kapışıyorlar. Tesla da gelmesi muhteşem olur. Cumhurbaşkanı Sn Erdoğan bu konuda teklifte bulundu fakat 2030'a kadar pek mümkün görünmüyor. Tesla, Meksika ve Tayland'da fabrika açmayı hedefliyor ve Avrupa pazarı için zaten Almanya'da fabrika açtılar. Biz bir şekilde vergi avantajı vs buraya çekmemiz lazım.
Kısacası Aspilsan 220 MWh'lık fabrika ile gelişen teknolojiye ayak uyduramaz. Sivil pazarı hadi geçelim , askeri pazar da son teknoloji batarya kullanmamız için Aspilsan bir şekilde batarya kimyası alanında 3-4 tip pil ve hücre çeşidinde yatırım yapıp 40-50 GWh'lık batarya fabrikası için çalışma başlatması lazım. Öncelikle partner bulması lazım. Evet bu kolay değil. Lakin bu alanda savunma sanayimiz yatırım yapmaz ise ileride motor gibi çok sıkıntı çekeriz. Sektörü şimdiden takip etmemiz lazım. Koç ve Oyak 'grubuna da bir şekilde bu yatırımları büyük çoğunluğu bu şirketler de olacak şekilde yatırıma her türlü kredi, vergi vs desteği verilerek yatırımı şimdiden yapmamız lazım.
2030 yılında bir şekilde 100-150 GWh lık bir üretim kapasitesine ulaşmamız gerekiyor. Pomega diye bir şirket, ki yapanın ellerine sağlık yakından takip ediyorum(Plans, Kontrolmatik vs gibi çok güzel yatırımları var) Aspilsan'dan 10 kat büyük bir yatırım yapıyor ise ve Aspilsan bu fabrika yatırımı ile hiç övünmesin hiç. İsveçli Northvolt 200GWh lık yatırımlar planlıyor Kanada'da, İsveç'te inşaatları var biz 220 MWh ile övünüyoruz. Bu bataryalar havacılıktan, deniz sistemlerine her alanda ileride en önemli sektörlerden biri olacak. Havacılık için 2030'lu yıllarda 700-800 w/kg lk yüksek verimli ve hafif bataryalar çalışılıyor. İleride bu bataryalar savunma sanayinde Denizaltı, Savaş gemisi ve uzay projelerinde fark yaratacak teknolojik ürünler olacak. Japonlar şimdiden Denizaltılarına koydular.
Sadece Aspilsan'a bu yükü bırakmak yetmez, devlet olarak bu batarya geliştirme teknolojisi için yurtiçinde Üniversitelerde ve enstitülerimizde bölümler açılmalı, yatırımlar yapılmalı, öğrenciler yetiştirilmeli, Ar-Ge laboratuvarları açılmalı, bazı Çinli ve Avrupalı üniversiteler ile ortaklıklar kurulmalı vs vs .
Bu konuda çok ciddi bilim adamına ve mühendise ihtiyacımız var. Avrupa genelinde de aynı durum geçerli. Şuan batarya teknolojisine yönelen bir mühendis gelecek için çok büyük yatırım yapar.
Kısacası bugünden Aspilsan üzerinden Savunma Sanayisi, devlet de üniversite ve enstitüler başta olmak üzere yatırımlar yapmalı. Aynı zamanda bu alandaki teşvikleri arttırmalı ve yatırımcı aramalıyız Jeopolitik, ticari ve sanayi gücümüzü kullanarak. Çinlilerin Avrupa pazarı için bulunmaz nimetiz. Hem araç üretiminde hem batarya üretiminde bu fırsatı değerlendirmemiz lazım.