İran’da dokuz gün önce (18 Nisan 2010) İran Ordu Günü vesilesiyle yapılan askeri gövde gösterisinin ardından akıllarda kalan en çok kareler, resmi geçit töreni sırasında kamuoyuna ilk defa tanıtılan bazı hava savunma füzeleri oldu.
Bazı çevrelerce, söz konusu füze sistemi sadece dört lançerli bir kamyona indirgenerek, optik açıdan futuristik olmayan bir görüntünün hayal kırıklığı eşliğinde, uzaktan incelenen bu sergilenen sistemlerin ”uç uca eklenmiş petrol varillerden oluşan borulardan” ibaret olduğunu ve söz konusu geçit töreninde “çakma S-300″ füzelerinin sergilendiği spekülasyonları dahi rahatlıkla bilirkişi raporuymuş gibi yapılmış, hatta bu durum tek taraflı latife ve alay konusu dahi olmuştur.
Öncelikle tekrar vurgulamak gerekirse İran, geçtiğimiz yılın son baharı itibariyle Rusya‘dan daha önce sipariş ettiği ve parasının ödendiği, en az ikisi S-300PT konfigürasyonlu olmak üzere dört adet S-300 sistem ve lançerini Rusya‘dan teslim almış bulunmaktadır.
ABD ve İsrail tarafından da bilinen, fakat şimdilik resmen doğrulanamayan bu durum, özellikle satıcı ülke Rusya tarafından da dünya kamuoyu önünde negatif odak noktasına girmemek için henüz resmen doğrulanamamıştır.
Söz konusu S-300 sistemleri, modernize edilen atış kontrol sistemi itibariyle, sadece her türlü S-300PM (SA-10 GRUMBLE), S-300V (SA-12A/B GLADIATOR/GIANT) ve S-300PMU1/PMU2 (SA-20A/B GARGOYLE) sistemleri için sertifiye edilmiş füzeleri ateşlemekle kalmıyor, S-400 (SA-21 GROWLER) sisteminin de geçtiğimiz Mart ayında seri üretim seviyesine gelen 9M96E2 füzelerini de, söz konusu füzeler tedarik edildiği zaman şu an itibariyle rahatlıkla ateşleyebilecek vaziyettedir.
Dolayısıyla İran’ın elindeki bu yüksek irtifa hava savunma füze sistemleri pratikte S-400′ler ile aynı kabiliyete sahiptir.
Brüt ağırlığı 420 kg ve harp başlığı 24 kg ağırlığında olan, 120 km maksimum mezile sahip 9M96E2 füzesi 30 km irtifaya tırmanabilmekte ve 15 sene raf ömrü bulunmaktadır.
İran, ilk etapta Rusya ordusu için geçtiğimiz Mart ayında seri üretim seviyesine gelen bu füzeleri henüz tedarik etmemiş olmakla birlikte, elindeki S-300/S-400 sistemleri özellikle bu füzeler için sertifiye edilmiş, atış kontrol sistemleri de bu seviyeye getirilmişlerdir. Kaldı ki İran’ın elinde diğer sistemlere ait tüm füzeler de kısmen bulunmakta ve bunlar şu an itibariyle harekata hazır haldelerdir.
İran’ın “çakma” S-300 sistemleri ile ilgili de bir kaç cümle sarfetmekte fayda vardır. İran savunma sanayisi, kısmen kamuoyunda az bilinenlerle de bağlantılı olarak, bazen abartılmakla birlikte çoğu zamanda son derece kolayca küçümsenebilmektedir.
Resmen 31 yıldır baita ABD olmak üzere batı ambargosuna maruz kalan İran’ın savunma sanayii ve özellikle de kendi kendine yeterliliği, Ortadoğuda yurt dışına bağımsızlık oranı açısından İsrail’den sonra en yüksek seviyede olan, ArGe, modernizasyon, modifikasyon ve tasarım.. konularında savunma sanayisi oldukça özgün bir konumdadır.
Tüm dünyanın gözleri ve kamuoyu önünde İran ordusu, rejimi ve generallerinin de “varilleri uç uca ekleyere komik borular” sergilemelerinin ne kadar gülünç olacağını ve diğer caydırıcı hava savunma füze sistemleri eşliğinde böyle basit bir açık vererek prestij kaybedeceğini hesap etmemiş olmamaları mümkün olmamakla birlikte, en altta yer alan orijinal Rus ve Çin kaynaklı resimlerde de görüldüğü gibi, Çin’in HQ-9 ve Rusya‘nın S-300/S-400 füze sistemleri de bu ‘boruları’ andırmaktadır.
Fakat söz konusu ülke İran olunca, temkinlilik, batı psikopropaganda ve dezenformasyon ve dolayısıyla ön yargı etkisinde ve eşliğindeki optik hayal kırıklığı, burada söz konusu olabilen spekülasyonlardan da kendini belli etmektedir.
İran Hava ve Hava Savunma Gücünü teşkil eden IRIAS/IRIADF generalleri bu kadar saf olmasa gerektir?
Nitekim Patriot, HQ-9 veya S-300/S-400 gibi çok maksatlı yüksek irtifa hava savunma sistemlerinin en önemli komponetleri, başta atış kontrol radarı ve füzelerin kendisidir.
Halbuki ‘uzaktan optik bilirkişiler’ tarafından alaya alan resimlerde sadece kamyon ve füze lançerleri gözükmektedir.
Her nedense dünya kamuoyu önünde gerçekleşen askeri resmi geçit töreninde S-300/S-400 füzelerinin TOMBSTONE atış kontrol radarları adeta pas geçilmiş veya dikkat dahi çekmemiş fakat ”petrol varillerinden” oluşan “borular” daha çok dikkat çekmişlerdir.
Halbuki bu tür sistemlerin en önemli üniteleri atış kontrol radarı ve füzelerin ta kendileridir. Optik görüntüsüne takınılan lançer ve kamyonlar değildir.
Netice itibariyle son sözü orijinal üretici ülkenin konuyla ilgili resmi yorumlarına bağlamakta yarar vardır.
Rusya Federasyonu’nun kontrolündeki ve Rusya Devleti’nin en büyük resmi haber ajanslarından, Moskova konuşlu, on dilde düzenli olarak siyasi, jeo-stratejik ve askeri, Rusya ve BDT kaynaklı haberler yayınlayan RIA NOWOSTI’nin, İran’da geçit töreninde kamuoyunun gözüne takılan hava savunma sistemi ile ilgili yorumuna geçmeden önce, Rusya‘nın burada sergilenen silah sistemlerinden dolayı çok zor durumda kaldığının altını çizmekte de fayda vardır.
Rusya resmi haber ajansi RIA Nowosti’de konuyla ilgili olarak üç dört önemli uzman çevreden yer verilen (ve aslında Rusya‘nın resmi görüşünü yansıtan) yorumlar aynı konu altında kamuoyuna bir kaç gün önce sunulmuştur.
Buna göre Rus uzmanların hemfikir olduğu konu, İran’ın tüm özgün teknolojilerine rağmen S-300/S-400 sistemini bire bir klonlayamayacağını itiraf etmeleridir.
Peki nedir 18 Nisan tarihinde İran’ın ’saf ordusu ve generalleri’ tarafından sergilenen söz konusu ’varilli borular’ ?
Burada yer alan Rus paydasındaki ortak fikir, İran’ın sergilediği söz konusu sistemlerin Çin’den satın alınan (ve Türkiye‘deki T-MA1ADMiS ihalesine de ihraç versiyonu FD-2000 ile iştirak eden) HQ-9 hava savunma sistemleri olabileceği üzerinedir. Yine aynı yorumlarda Çin’in yedi yıl kadar önce Rusya‘dan bir S-300 sistemi aldığı fakat bunun kopyalanarak sonradan demonte edildiği de dile getirilmektedir.
Fakat aynı Çin Halk Cumhuriyeti, sözde bize de sunduğu HQ-9′a rağmen bugünlerde Rusya ile anlaşarak yeni bir S-300/S-400 anlamaşı imzaladı.
Rusya burada İran’ın sergilediği sistemlerin Çin kaynaklı HQ-9 olabileceğini de dile getirmeye çalışıyor ama bir yandan da muhtemelen gerekirse S-300′lerin Çin üzerinden İran’a ’haberlerinin olmadan’ transfer edilebilmiş olabileceğini gelecekte iddia edebilmek için bir takım imalarda bulunuyor.
Çin’in Rusya ile yaptığı yeni S-300/S-400 anlaşmasının somut miktarı şimdilik saklanırken, Rusya cephesinden bir başka açıklamaysa anlaşmanın somut boyutunu biraz olsun gözler önüne sermektedir.
Buna göre teslimatları dahi çoktan başlamış olan S-300/S-400 füzelerinin üreticisi Almaz S.I.C. sirketi sözcüsü İgor Arşurbeyli: “Bu Çin’in 15 hava savunma bataryasında yer alan, her bataryadaki 8 ila 12 lançeri donatacak kadar büyük bir anlaşma ve en büyük S-300 anlaşmamızdır.”
Rusya Devleti’nin resmi haber ajansı RIA Nowosti cephesinden yapılan ve dört yoruma verilen açıklamalardan da görüldüğü gibi ortak kanı, İran’ın dünya kamuoyu önünde sergilediği hava savunma sistemlerinin HQ-9 veya “resmen zayıf” bir ihtimal S-300/S-400 olabileceği iması yönündedir fakat burada en az dört ciddi uzman yorumundan bir istisna dışında hiç biri ”petrol varillerinden oluşan boru” veya benzeri yorumlara doğal olarak girmemiştir, zira böyle bir durum söz konusu değildir.
